تأسيس

تأسيس: 14 مرداد 1392 | در نخستين کنگرهء سکولار های ايران | همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

14 ارديبهشت ماه 1394 ـ 4 ماه مه 2015

در کوران مذاکرات هسته ای در «لوزان»، وزیر امور خارجه آمریکا، جان کری، از امتیاز دهی ناباورانهء وزیر امور خارجه رژیم اسلامی به گروه پنج باضافه یک، جهت پایان بخشیدن به یک دهه بحران هسته ای و انزاوی سیاسی جمهوری اسلامی در جامعه جهانی، بشدت متعجب گشت. چشم پوشی ناگهانی جمهوری اسلامی از دوسوم برنامه های هسته ای خود بر اساس بیانیه «لوزان»، همچنان موجب شگفتی بسیاری دیگر از مقامات بلند پایهء دولت آمریکا شده است که چگونه حکومت اسلامی حاضر است ازعمده برنامه های هسته ای خود صرف نظر کند، تا مقدمات «تفاهم» هسته ای در پایان ماه ژوئن را فراهم آورد!

بر پایهء «تفاهم لوزان» تصمیم گرفته شده است، تعداد سانتریفیوژهای مرکز اتمی نظنر از 19000 به 6148 تقلیل یابد و در فردو فقط 1000 سانتریفیوژ نصب گردد، آنهم از نوع سانتریفیوژهای نسل نخست که از ساخت تکنیکی قدیمی تری برخوردار هستند. قرار شده است میزان غنی سازی اورانیوم در نطنز با صلاحدیده گروه پنج باضافه یک، در سطح نازلی، زیر 4% انجام گیرد. توافق شده است از این پس در فردوغنی سازی اورانیوم انجام نگیرد و این مرکز با ظرفیت 1000 سانتریفیوژ به یک مرکز تحقیقی هسته ای تبدیل شود. مرکز آب سنگین اراک باز طراحی خواهد شد و در آنجا دیگر پُلوتونیوم برای مصارف نظامی تولید نخواهد شد. پذیرفته شده است 98 درصد اورانیوم غنی شده تا میزان 20 درصد به خارج از ایران منتقل شود و جمهوری اسلامی ملکف است پروتکل الحاقی منع گسترش و تولید سلاحهای کشتار جمعی را رعایت کند. بر اساس رعایت کامل پروتکل الحاقی (MPT)، جمهوری اسلامی موظف است علاوه بر باز گشودن مراکز هسته ای خود، درهای مراکز نظامی و انبارهای موشک خود را به روی بازرسان آژانس بگشاید تا آنها از کم و کیف ظرفیت های نظامی رژیم اسلامی مطلع گردند. آنچه که تاکنون از «توافقات لوزان» بدست آمده است این است که طرفهای مذاکره کننده در خصوص موضوع چگونگی رفع تحریمها با یکدیگر صحبت روشن و مشخصی را نکرده اند و برخی حتی اشاره میکنند که بر اساس «بیانیه لوزان» بنا شده است لغو تحریمها با صلاحدید گروه پنج باضافه یک بصورت تدریجی انجام گیرد، آنهم زمانیکه این اطمینان خاطر برای جامعهء جهانی حاصل شد که جمهوری اسلامی با پیشبرد برنامه های هسته ای خود، قصد تولید جنگ افزار اتمی را ندارد.

اینها در واقع رئوس اصلی «بیانیهء لوزان» میباشند که تاکنون از لابلای گفته ها و ابراز نظرها دو طرف نتیجه شده است.

قرار بر این بوده است که مفاد تفاهم هسته ای رژیم با گروه پنج باضافه یک، چه در «لوزان» و یا در پایان ماه ژوئن، جزء آن دسته از قراردادهای بین المللی باشد که جزئیات آن برای افکار عمومی افشاء نگردد. در حالی که از آن سو اکثریت اصولگرایان مجلس شورای اسلامی در جنگ قدرت با گروه حامی دولت و باند هاشمی رفسنجانی خواستار انتشار «گزاره ‌‌برگ» (فکت ‌شیت) از بیانیهء هسته‌ای لوزان شده‌اند. امّآ از سویی دیگر مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل، علی اکبر ولایتی، این اقدام را «مخل» مذاکرات هسته‌ای دانست. در همین رابطه هم خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، روز سه‌شنبه، ۲۵ فروردین، اظهارات علی‌اکبر ولایتی را منتشر کرده که تاکید دارد هیئت مذاکره‌کننده ایرانی «مثل گذشته گام برمی‌دارد و طبق خطوط قرمز و چارچوب‌های مشخص شده» از سوی رهبر جمهوری اسلامی عمل می‌کند. وی با ابراز مخالفت نسبت به انتشار گزاره ‌برگ از تفاهم هسته‌ای «لوزان» اظهار داشت: «انتشار گزاره‌ برگ تنها باعث جلب افکار عمومی می‌شود و از آنجایی که «بیانیه لوزان» هیچ تعهدی را متوجه ایران نمی‌کند. انتشار گزاره ‌برگ تنها مخل مذاکرات با گروه پنج باضافه یک خواهد بود.»

اعلام مخالفت ولایتی در حالی است که پیش از این ۲۱۲ نمایندهء مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به وزیر خارجه جمهوری اسلامی خواستار انتشار گزاره ‌برگ ایران شده‌اند.

تفاهم نخستین رهبر و دولت با «بیانیهء لوزان»

در ایام مذاکره در «لوزان» روشن بود تیم محمد ظریف با صلاحدید خود رهبر مواد پروتکل الحاقی (MPT) ، منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی در «لوزان» را پذیرفته تا دور مذاکرات به پایان ماه ژوئن منتقل گردد تا در صورت ممکن توافقنامه هسته ای با گروه پنج باضافه یک به سرانجام برسد. پذیرش «بیانیه لوزان» با تأیید رهبری از سوی ظریف و تیم همراهش امر قطعی بود و حتی رهبر هم تا حدود یکهفته پس از بازگشت وزیر امورخارجه به تهران در خصوص آن موضع مخالفی را اتخاذ نمیکند. منتهی مراتب پس از یکهفته، پس از اینکه جنگ قدرت بین باندهای حکومتی بالا میگیرد، موضوع بازرسی از مراکز نظامی بر اساس پروتکل الحاقی مطرح میگیرد و در محافل سیاسی حکومت و تریبونهای نماز جمعه های حکومت مورد نقد و انتقاد شدید قرار میگیرد تا جائیکه رهبر هم ناچار میگردد سکوت در مقابل این تحقیر سیاسی را جایز نداند و با زیر پا گذاشتن سیاستِ « نرمش قهرمانانه» و اتخاذ موضع دو پهلو، تلاش میورزد مانع تشدید اختلافات جناحهای حکومتی پیرامون مفاد پروتکل الحاقی گردد.

پروتکل الحاقی برگ برنده سپاه پاسداران در بازی قدرت

در سالگرد روز ارتش رژیم اسلامی، رئیس جمهوری حکومت از فرماندهان ارتش - و نه از فرماندهان سپاه پاسداران - بواسطه عدم دخالت شان در سیاست تمجید بعمل میاورد و تأکید میکند که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با پیروی از نظریات بنیانگذار جمهوری اسلامی، آیت الله خمینی، میبایست از درگیر شدن در بازیهای سیاسی و حزبی خودداری ورزند. تأکید روحانی بر ارتش در پرهیز از درگیر شدن در بازیهای سیاسی، پیشترمتوجه نیروهای سپاه پاسداران است که از این امر، یعنی عدم دخالت در سیاست، تبعیت نمیکنند و بنا به اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی خود را حافظِ نظام اسلامی برمیشمارند. تأکید بر حفظ کیان اسلام توسط سپاه بر اساس قانون اساسی کنونی، همیشه از جمله بهانه های جدی این نهاد نظامی - ایدئولوژیک بوده است که دستی بالا در تعیین مشی سیاستها، بویژه سیاست خارجی رژیم اسلامی داشته باشد. باور به پاسداری از موجودیت حکومت اسلامی در بین سپاهیان تا به آنجا پیش رفته است که امروز سپاه خود را در دفاع از رژیم اسلامی محُق تر از آیت الله ها در حکومت بداند. و از این رو سپاهیان در تصور خود به روزگاری میاندیشند که در صورت خلاء قدرت ملایان، به استقرار نوع نظام اسلامی «ضیاء الحقی» دلخوش باشند.

و از سویی دیگر سپاهیان متوّجه شده اند در صورت تمکین و پذیرفتن مواد «بیانیهء لوزان» و پروتکل الحاقی، میبایست نهایتاً مهر تأییدی بر تفاهم نامه پایان ماه ژوئن بزنند و در آخر عرصه حکومت بویژه در حوزه سیاست خارجی را به ملایان واگذار کنند. اگر چه در روزهای نخست پس از تأیید «بیانیهء لوزان»، محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران و فیروزآبادی فرمانده نیروهای مسلح رژیم برای رهبر پیام تبریک ارسال میدارند و تمجیدات و تأییدات رهبری از تیم محمد ظریف در «لوزان» را ستایش میکنند، ولی بناگهان مسئله مفاد پروتکل الحاقی و بازدید از مراکز نظامی توسط آژانس، فضای سیاسی داخل کشور را ملتهب کرده و بقول حسین سلامی جانشین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: « جواب بازدید از مراکز نظامی ایران را با سرب داغ خواهیم داد.»

مخالفت شدید برخی از فرماندهان سپاه پاسداران با محتوی پروتکل الحاقی مبنی بر امکان بازرسی مأمورین آژانس بین المللی از مراکز نظامی رژیم، یکبار دیگر عدم تفاهم نظری در هرم قدرت رژیم اسلامی بر سر منافع گروهی را تشدید میکند. تا جائیکه باند رهبری هم ناچار میگردد بر خلاف روزهای نخست ضمن تأیید همهء مفاد «بیانیهء لوزان»، پا به میدان رقابت با سپاهیان بگذارد و به بهانه عدم لغو همهء تحریمها به یکباره، توافق احتمالی با گروه پنج باضافه یک در پایان ماه ژوئن را ناممکن برشمارند.

ملایان میدانند در شرایط کنونی، بواسطه بحران جنگی در منطقه و حضور مستقیم سپاه قدس در برخی از کشورهای بحران زده، نقش سپاه پاسداران در تعیین مشی سیاست خارجی رژیم اسلامی در خاورمیانه هر روز نسبت به گذشته بیشتر و وزین تر میگردد. از سویی دیگر ملایان حکومتی خوب آگاهند که امروز سپاه پاسداران صرفا ً بسنده به حوزه های قدرتی که در اختیار دارد نمیکند. بحران هسته ای رژیم با گروه پنج باضافه یکی دیگر از عرصه های گُرگتازی سپاه پاسداران میباشد که قصد دارد در آن سهم بسزایی داشته باشد. حوزه نفت و گاز بعنوان شاهرگ اقتصادی ایران، حضور مستقیم نظامی در خاورمیانه و امروز عرصه اتمی، آن سه قلمرو قدرتی است که نقش سپاه پاسداران در ساختار حکومت را بیشتر تثبیت کرده است.

در واقع میشود عنوان کرد که ملایان امروز در سه عرصه سیاسی، نظامی و اقتصادی گروگان نیروهای نظامی خود میباشند که ناچاراً برای حفظ موجودیت خود در قدرت در این سه حوزه امتیازات برابری را به پاسداران نظامی خود بدهند. و بروز جنگ و تشدید بحران جنگی در کشورهای منطقه و حضور و نقش نظامی سپاه در کشورهای بحران زده بار دیگر ورود سپاه پاسداران به عرصه قدرت را تقویت خواهد کرد. همانطور که محسن رضایی، فرمانده سپاه پاسداران در دوران جنگ 8 ساله اخیراً اعلام داشته است؛ «او دهه آینده منطقه را ملتهب و پر آشوب میبیند.» از همین رو از رهبر تقاضای بازگشت به شغل سابق خود، یعنی فرماندهی سپاه پاسداران را کرده است. بازگشت احتمالی او به شغل سابق اش موجب تقویت هر چه بیشتر قدرت و نفوذ سپاه در ساختار حکومت و از سویی بروز اختلافاتی در بین فرماندهان سپاه خواهد شد. چرا که او در دوران گذراندن عمر سیاسی خود در مقام دبیری شورای مصلحت نظام، حلقه سیاسی معینی را بدور خود جمع کرده است که با حلقه باند رهبری در بین سپاهیان کنونی بسیار متفاوت تر درباره آینده و مش سیاسی جمهوری اسلامی در داخل کشور و در برون مرز میاندیشند. از یک سو میتوان حدس زد که دوران تشدید بحران نظامی در منطقه، سرآغاز بروز تشدید بحران و رقابت سیاسی در بین باندهای حکومتی خواهد بود. آمدن احتمالی محسن رضایی به سپاه و فرماندهی مجدد او بر قدرتمندترین ارگان نظامی رژیم، شرایط انجام کودتای نظامی پس از مرگ علی خامنه ای بسود هاشمی و باند او در قدرت را افزایش خواهد داد. حتی اگر این فعل و انفعال سیاسی با مخالفت رهبر انجام نگیرد، امّا این اقدام و تلاش محسن رضایی برای بازگشت به شغل نظامگیری سابق اش حاکی از یک واقعیت بیش نیست؛ که در رأس هرم قدرت این حکومت شکافی عمیقی ایجاد شده است و اینکه ابقای رژیم اسلامی پس از مرگ علی خامنه ای جز با اتکای نیروهای نظامی حکومت ناممکن است.