مصطفی تاج زاده: دلایل مخالفت من با هرگونه استبداد؛ چه سکولار و چه دینی

تأسيس: 14 مرداد 1392 | در نخستين کنگرهء سکولار های ايران | همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

1 خرداد ماه 1394 ـ 22 ماه مه 2015

کمتر از سه هفته دیگر، نخستین سالگرد تصرف شهر موصل – دومین شهر بزرگ عراق پس از بغداد – توسط "دولت اسلامی عراق و شام" (داعش) فرا می رسد. در تاریخ دهم ژوئن سال پيش مردم دنیا با این خبر بهت انگیز چشم از خواب گشودند که "داعش" شهر موصل را تصرف نموده و نیروهای نظامی و امنیتی عراق از برابر آن گریخته اند. چند روز بعد، سخنگوی داعش اعلام کرد که ابوبکر البغدادی به عنوان نخستین خلیفه آن تعیین شده و نام آن به "دولت اسلامی" تغییر یافته است.

پیشروی های "دولت اسلامی" یا داعش واکنش های بسیاری برانگیخت. باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا، پس از قتل یک خبرنگار امریکایی توسط داعش گفت: «داعش یک غدهء سرطانی است و هیچ دین و مذهبی را نمایندگی نمی کند» و چندی بعد نیز به گفتهء خود افزود: «داعش حاوی یک تهدید جدی برای مردم عراق و مردم سراسر منطقه است و به همین دلیل اقدامات ارتش ما در عراق باید بخشی از یک استراتژی وسیع تر و جامع تر باشد تا از این طریق از مردم خود حفاظت کرده و از شرکای خود که دارند با داعش می جنگند حمایت کنیم».(نقل از دانشنامه آزاد "ویکی پدیا").

با وجود صراحت این گفته ها، "استراتژی وسیع تر" باراک اوباما به سرهم بندی یک ائتلاف برای بمباران هوایی مواضع داعش محدود ماند که در ماه های گذشته ناکارآمدی آن کاملاً به اثبات رسیده، چنان که داعش به طور مداوم به پیشروی خود ادامه داده و جز در مورد بازپس گیری شهر تکریت، که داعش در ماه گذشته از آن در برابر حمله نیروهای عراقی عقب نشینی کرد، موضع تهاجمی خود را حفظ نموده است.

راهبرد و هدف داعش چیست و برای پیشبرد آن به چه منابعی دسترسی دارد؟ "ویکی پدیا" درمورد پرسش نخست می نویسد: «داعش بر این عقیده است که مرزهای کنونی بین کشورهای اسلامی حاصل تجزیهء امپراتوری عثمانی و نتیجهء موافقت نامهء سایکس- پیکو بین فرانسه و بریتانیا است و باید برچیده گردد و مرزها باید به حالت پیش از جنگ جهانی اول بازگردد».

در مورد بخش دوم پرسش، یعنی منابع در اختیار داعش، حرف و سخن بسیار است. برخی از دلارهای نفتی حکومت های عرب سخن می گویند و گروهی دیگر غارت، غرامت، غنیمت و باج ستانی را منشاء آن می دانند. پس از تصرف شهر موصل گفته شد که: «افراد مسلح داعش پس از تصرف شهر موصل، دست به غارت بانک های این شهر زدند. این گروه موفق شد حدود 429 میلیون دلار را از بانک های موصل غارت کند. پیش از تصرف موصل، دارایی نقدی داعش 875 میلیون دلار بوده است». فزون براین ها، یکی از منابع دیگر تأمین مالی گروه داعش، فروش نفت و گاز مناطق تحت تصرف اش است.

هفتهء گذشته دو رویداد بار دیگر نام داعش را در صدر خبرها قرار داد. رویداد نخست اعلام کشته شدن برنامه ریزی شدهء یکی از سرکردگان ارشد داعش در سوریه بود. به گزارش "رادیو فردا" در تاریخ 26 اردیبهشت 1394: «کاخ سفید و وزارت دفاع امریکا اعلام کردند که نیروهای ویژهء این کشور در عملیاتی در شرق سوریه یکی از رهبران ارشد حکومت اسلامی (داعش) را کشته اند. به گزارش "رویترز"، کاخ سفید اعلام کرده است، باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا دستور این عملیات را صادر کرد. این عملیات، به کشته شدن ابوسیاف، از طراحان عملیات گروه حکومت اسلامی و همچنین مسئول فروش نفت و گاز این گروه، منجر شده است».

هنوز آقای اوباما فرصت نیافته بود شیرینی پیروزی "دستور" خود را مزه مزه کند که خبر دوم به سرعت از راه رسید و جای آن را در صدر خبرها گرفت. این خبر حملهء داعش به شهر رمادی – مرکز استان الانبار عراق – و تصرف آن بود. بنا بر نوشتهء روزنامهء "نیویورک تایمز": «آخرین نیروهای امنیتی عراق روز یکشنبه از شهر رمادی مرکز استان انبار فرار کردند و این شهر به طور کامل تحت کنترل شبه نظامیان داعش قرارگرفت... شبه نظامیان داعش مقرهای نظامی را غارت و یک انبار بزرگ تسلیحات را تصرف کردند». تارنمای "رادیو زمانه" نیز اعلام کرد: «بر اساس آمار سازمان ملل، با حملهء "دولت اسلامی" (داعش) به رمادی و تسخیر آن، 25 هزار تن از ساکنان این شهر را ترک کرده اند». رمادی شهری با 250 هزار جمعیت است که در 110 کیلومتری غرب بغداد قرار دارد. بنا بر آمار دولت عراق، داعش در حملات اخیر خود به رمادی 500 تن از سربازان عراقی و غیر نظامیان را کشته است. تصرف رمادی توسط داعش بزرگترین موفقیت نظامی این گروه از تابستان گذشته تاکنون بوده و با این کار تقریباً به تمام استان انبار دست یافته است.

جان کری، وزیر امور خارجه امریکا، کوشید از اهمیت تصرف رمادی توسط داعش بکاهد و اطمینان داد که نیروهای داعش نخواهند توانست رمادی را حفظ کنند. وزارت امورخارجه نیز اعلام کرد که «ائتلاف بین المللی در حملات ارتش عراق علیه داعش برای بازپس گیری رمادی به آنها کمک خواهد کرد».

بعید به نظر می آید که "کمک ائتلاف بین المللی" به ارتش ِ از هم پاشیدهء عراق، بتواند بیش از آنچه که در ماه های گذشته بوده، کارساز باشد. این نیز کاملاً آشکار است که با عملیات کوماندویی نمایشی، مانند آنچه که هفتهء گذشته به فرمان باراک اوباما برای کشتن ابوسیاف انجام شد، نخواهد توانست مانعی برای پیشروی این گروه تروریستی سازمان یافته باشد. در این میان، آنچه که جای خالی آن کاملاً احساس می شود، اراده ای سیاسی برای برقراری آرامش در خاور میانه است. همه شواهد نشان از آن دارد که چنین ارادهء سیاسی ای با "طرح خاورمیانه جدید" و مرز بندی های آن تناقض و تضاد دارد.

بنابراین، تا زمانی که در بر این پاشنه می چرخد، منطقه روی آرامش نخواهد دید و پاسخ این پرسش همچنان مبهم می ماند که «آیا داعش پدیده ای گذرا یا ماندگار است؟!»