پايگاه رسمی جنبش سکولار دموکراسی ايران

تأسيس: 14 مرداد 1392 | در نخستين کنگرهء سکولار های ايران | همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

1 آبان ماه 1394 ـ 23 ماه اکتبر 2015

بیانیهء کوتاه و در عین حال با اهمیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز 15 ماه اکتبر جاری انتشار یافت حاکی از ورود ایران به مرحلهء تازه‌ای از مناسبات با آژانس و پایان دوران شفاف سازی پیرامون فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن ابعاد نظامی، و تایید پیمودن «نقشهء راهی» است که به همین منظور روز 14 ماه ژوئیه سال جاری مابین یوکیا آمانو و علی اکبر صالحی در تهران به امضاء رسیده بود. زمینهء امضاء برجام مابین ایران و گروه موسوم به 1+5 تنها زمانی فراهم آمد که نقشهء راه در تهران به امضاء رسید.ه

اگر چه مفهوم پایان شفاف‌سازی در بیانیهء انتشار یافته، تکمیل اجرای تمام تعهدات مندرج در نقشهء راه امضاء شده در تهران نیست، اما نشانهء ورود ایران به این مرحله است.ه

تایید پایان اجرای تعهدات، می‌تواند و باید، در گزارش بعدی مدیر کل آژانس به شورای حکام، که روز 15 ماه دسامبر آینده انتشار خواهد یافت، صورت بگیرد. این گزارش در عمل، آخرین گزارش آمانو در این زمینه خواهد بود.ه

آغاز لغو تحریم‌های یک‌جانبهء آمریکا و اروپا، که در اول ژانویه سال 2012 به تصویب رسید و اقتصاد ایران را به تحمل زیان ‌های چند صد میلیارد دلاری مجبور ساخت، و همچنین لغو تحریم‌های مندرج در قطعنامه‌ های تنبیهی شوری امنیت نیز، تا جایی که به فعالیت های اتمی ایران مرتبط است، موکول به مفاد همین گزارش شده است.ه

گام بعد و نتایج اقتصادی برجام

برای ارزیابی نتایج اقتصادی کوتاه‌ مدت برجام، نگاهی بر وضع رکود کنونی در بازار داخلی، که بنا بر اظهار مسعود خوانساری، رییس اتاق تجارت تهران، عمیق ‌ترین رکود 30 سال گذشته است، و همچنین گزارش صندوق بین‌المللی پول که پیش‌بینی می‌کند بعد از رشد منفی 5.8 در صد و 1.7 در صد دو سال گذشته، ممکن است اقتصاد ایران تنها علایم بهبود نسبی را در سال آینده نشان دهد، تا حدودی کافی است.ه

رییس دولت نیز در واکنش به نامهء چهار وزیر هشدار دهنده نسبت به بحران جاری اقتصادی و احتمال تشدید آن در سال آینده نیز، روز سه‌شنبه ضمن بر شمردن گره‌هایی که بحران اقتصادی را در هم تنیده، اعتراف کرد، که معادل ریالی پول‌های ایران که در آینده آزاد می‌شوند، پیشتر از بانک مرکزی دریافت و هزینه شده است و در کوتاه ‌مدت وضعیت معیشت مردم و اقتصاد شهری را تغییر نمی‌یابد..ه

آزاد شدن پول ‌های ایران نیز که در ارزیابی میزان آن شبهه‌ های فراوان ایجاد شده، تنها بعد از تکمیل تعهدات ایران ممکن خواهد شد و نه در روز آغاز اجرای برجام و تا بهمن ماه سال آينده تکمیل خواهد کرد، حال آنکه مدیر کل آژانس در یک بیانیه مستقل پیش‌ بینی کرده بود که زمان تکمیل برجام احتمالاً در حدود انتهای بهار سال آینده _ ماه فوریه و یا مارس، خواهد بود. به این ترتیب در کوتاه مدت از اجرای برجام معجزه‌ای نمی‌توان انتظار داشت. ه

نتایج میان‌مدت برجام

آنچه برجام می‌تواند در میان مدت به ایران و مردم عرضه کند، یافتن و تثبیت نقطهء آغاز حرکت برای عبور از ماهیت یک حاکمیت معترض، عقیده‌گرا و انقلاب ‌زده، و در نتیجه، نزدیک شدن تدریجی به ماهیت یک نظام سیاسی متعارفی و قانونمند و هماهنگ و علاقمند به توسعهء همکاری با کشورهای منطقه و سازش و همسویی با جامعهء جهانی است.ه

آنچه امروز در ایران می‌گذرد، ادامهء کشمکش مابین عملگرایان حاکمیت برای ادامهء مسیری است که برجام می‌تواند نقطهء آغاز آن شود، و اصولگریان و نظامیان که برجام را تحمیل شده می‌دانند و بی امان در صددند که با استفاده از هر فرصت و ابزار ممکن از نتایج محتمل آن فاصله گرفته شود.ه

حضور فعال نظامی- سیاسی در چهار کشور منطقه، شکل دادن به محور نظامی اخیر تهران-مسکو به‌منظور افزایش حضور در سوریه، هشدار دادن به برگزاری آزمایش‌های موشکی تازه (که می‌تواند ناقض تعهدات ایران در اجرای برجام تلقی شود)، و اجرای نمایش تلویزیونی سیلوهای زیرزمینی موشک‌های بالستیک، یک روز پیش از اجرایی شدن برجام، تنها نمادهایی است از ادامهء کشمکش داخلی برای پیمودن و یا فاصله گرفتن از راهی که برجام فراهم ساخته است.ه

برای رسیدن به نتایج میان مدت و دراز مدت برجام، می‌باید حاکمیت سیاسی ایران از دوگانگی کنونی فاصله گرفته و رفتارهای چالش ‌برانگیز آن در داخل و خارج، با رفتارهای قانونمند یک نظام سیاسی متعارفی جایگزین شود.ه

اگر بازار داخلی ایران در کوتاه ‌مدت به اجرای برجام واکنش مثبت نشان نمی‌دهد، علت آن ادامهء وضع موجود و کشمکش‌های داخلی مابین شاخه‌های درون حاکمیت است که سرمایه دار داخلی را، بجای سرمایه‌ گذاری مولد، به سوی اقتصاد دلالی سوق داده و شوق و ذوق شریک تجاری خارجی ایران را تنها به فروش کالا و به جیب زدن سود کوتاه مدت قانع ساخته است.ه

متعارفی شدن ساختار سیاسی حاکم بر ایران و قانونمند شدن آن می‌باید به انتقال اقتصاد دولتی به اقتصاد بازار، مقابلهء اساسی با فساد اداری که ایران را از این لحاظ در ردیف فاسدترین مجموعه ‌های ادرای جهان قرار داده منجر شود.ه

برای رسیدن به نتایج میان ‌مدت برجام می‌باید امنیت سرمایه گذار و آزادی نقل و انتقال سرمایه ضمانت شود، نظام بانکی کنونی که با هدایت دولت به یک نظام صرافی پر تجمل و منحصر به رانت‌خواران تبدیل شده، قانونمند و با نظام پولی جهان آزاد مرتبت شود.ه

برجام که می‌تواند در مناسبات خارجی، آغازی بر پایان ماهیت کنونی حاکمیت سیاسی ایران و پیوستن راستین به جامعه جهانی شود، و در داخل، به آشتی حکومت با جامعه، پذیرفتن حقوق فردی و آزادی‌های اجتماعی، قبول حق مردم برای مشارکت واقعی در قدرت سیاسی، استقلال رأی قوه قضایی و قانونمندی دولت بیانجامد شود، در تقابل کامل با این انتظار، و عقب‌گرد از برجام، که یک سند سازش تاریخی با جامعهء جهانی است، رشته‌های دو سال تلاش گذشته، یکسره راهی بر آب شود.ه