اصلاح طلبی، گذشته نگری است نه آینده نگری
سام قندچی

       چهارده سال پیش یکی از کسانیکه در گروه خبری ایرانیان اس سی آی در اینترنت چند سالی با هم درباره آینده نگری بحث کرده بودیم به همراه دوستش که تازه از ایران آمده و فارغ التحصیل دانشگاه شریف بود، به دیدنم آمد. همان اول ملاقاتمان آقایی که تازه از ایران آمده بود گفت آینده نگرها که همه اصلاح طلبند. از او پرسیدم چرا چنین برداشتی دارد؟ گفت هر کسی را در ایران می شناخته که خود را آینده نگر خوانده با جریان اصلاح طلبی همراه بوده است.

       درست است آنچه امروز جریان اصلاح طلبی اسلامی خوانده می شود، با انتخابات دوم خرداد سال 1376، ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، تشکیل احزاب مشارکت و اعتماد ملی و بالاخره "حزب اتحاد ملت ایران اسلامی" تداعی می شود، اما منشأ اصلاح طلبی اسلامی کنونی پس از شکست جبهه ملی در 28 مرداد است هنگامیکه کسانی نظیر مهندس مهدی بازرگان از آن جریان سکولار و ملی گرا، جدا شدند و گروه نهضت آزادی را با برنامه ایجاد دولتی اسلامی، تشکیل دادند.

       یعنی اصلاح طلبی اسلامی از همان اول، جریانی گذشته نگر بود و با برنامه اسلام سیاسی آغاز شد وگرنه پیش از تشکیل نهضت آزادی هم مهندس بازرگان مسلمان بود و برای فعالیت در تشکیلات سکولار جبهه ملی مسأله ای نداشت و پس از ایجاد نهضت آزادی هم بسیاری از رهبران جبهه تا به امروز افرادی مسلمان هستند. در نتیجه مؤسسان نهضت آزادی به دلیل مسلمان بودن از جبهه ملی جدا نشدند بلکه بخاطر برنامهء اسلام سیاسی که برنامه ای گذشته نگر با هدف ایجاد دولت اسلامی است، نهضت آزادی را تشکیل دادند.

       اما چگونه شده که سکولارهایی در ایران برنامه اصلاح طلبی اسلامی را آینده نگری معرفی می کنند، برایم همچنان مایه تعجب است. اصلاح طلبی، جریانی گذشته نگر است و همانند انقلاب اسلامی آیت الله خمینی می خواهد ما را به دنیای پیش مدرن ببرد، هرچند چه در قبل از انقلاب و چه امروز، این جریان انقلابی نبوده و اصلاح طلب است. با اینحال این جریان را آینده نگر خواندن، کمال بی لطفی در حق جنبش آینده نگری مدرن است که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفته و جریانی سکولار است (1).

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبیر ایرانسکوپ

http://www.iranscope.com

http://www.ghandchi.com
بیست و پنجم اردیبهشت ماه 1395 - May 15, 2016

______________________________

1. آینده نگری مدرن
http://www.ghandchi.com/347-Futurism.htm
Modern Futurism
http://www.ghandchi.com/347-FuturismEng.htm

http://www.ghandchi.com/1169-eslahtalabi-gozashtehnegari.htm

بازگشت به خانه