تأسيس: 14 مرداد 1392 ـ  در نخستين کنگرهء سکولار های ايران  -همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه 

 خانه   |   آرشيو کلی مقالات   |   فهرست نويسندگان  |   آرشيو روزانهء صفحهء اول سايت    |    جستجو  |    گنجينهء سکولاريسم نو

8 خرداد ماه 1396 ـ  29 مه 2017

درگذشت زبیگنیو برژینسکی

گزارش سايت استکهلمیان

«زیبیگنو برژینسکی» نامی آشنا هم برای ایرانیان قدیمی تری است که خاطره روزهای سرنوشت ساز انقلاب اسلامی کماکان در ذهن شان باقی است و هم برای ایرانیانی که در رابطه با انقلاب به مطالعه پرداخته اند.

زیبیگنو برژینسکی که شامگاه روز 26 مه 2017 در سن 89 سالگی در فالز چرچ ایالت ویرجینیا درگذشت  در زمان انتخابات ریاست جمهوری سال 1976 آمریکا و پس از آن در اوج انقلاب ایران مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر بود.

از آنجایی که کارتر آشنایی کامل به مسائل خارجی و بین‌المللی نداشت، برژینسکی را به مشاور ارشد امنیت ملی در کاخ سفید گماشت.

امضای قرارداد صلح کمپ دیوید میان مصر و اسرائیل، عادی‌سازی روابط آمریکا با چین و تجهیز نیروهای افغان علیه شوروی سابق برای خارج کردن این کشور از افغانستان را می‌توان از جمله مهمترین فعالیت‌های وی در این دوره 4 ساله برشمرد.

تنها شکست او در این دوره به اذعان کارشناسان غربی، این بود که به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید نتوانست با تدوین یک استراتژی جامع و موثر از سقوط شاه و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال 1978 جلوگیری کند. وی در جریان تسخیر سفارت آمریکا در تهران نیز تلاش‌های پشت پرده فراوانی برای آزادی گروگان‌های آمریکایی انجام داد که هیچ یک از آنها به ثمر ننشست.

به نوشته نیویورک تایمز، طراح اصلی عملیات اعزام نیروهای کماندو به ایران برای آزادی گروگان‌های آمریکایی (عملیات طبس) در سال 1980 نیز برژینسکی بود که البته با یک شکست فاجعه‌بار به پایان رسید.

زیبیگنو برژینسکی در سمت‌گيری سياست خارجی امريكا در قبال انقلاب ايران تأثير عمده‌ای داشته است. برژينسكی در ميان مقامات كاخ سفيد در رأس جناحی قرار داشت كه معتقد بودند می‌بايست مسائل ايران را از طريق توسل به قوه قهريه و دست زدن به سركوب شديد نظامی حل و فصل كرد. از ديگر طرفداران اين خط، می‌توان از هارولد براون وزير دفاع وقت امريكا نام برد.

جناح مقابل اين خط را مقامات وزارت خارجه آمريكا و عده‌ای ديگر از شخصيتهای كاخ سفيد تشكيل می‌دادند كه سایروس ونس  وزیر امور خارجه و ويليام سوليوان سفیر وقت آمریکا در ایران  از برجسته‌ترين چهره‌های آن به شمار می رفتند.

 

برژينسکی و کارتر در حال مذاکره با محمد رضا شاه پهلوی، کاخ نیاوران تهران

هواداران سیاست مشت آهنین و شدت عمل در واشنگتن به رهبری برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر تا آخرین لحظه از سرکوب خونین یا کودتای نظامی بر ضد انقلابیون جانبداری می‌کردند. و در برابر آن، طرفداران مشی مسالمت‌آمیز به رهبری سایروس ونس وزیر امور خارجه خواهان گفتگو و توافق با رهبران انقلاب برای غلبه بر بحران بودند.

برژینسکی که مانند همتای جمهوری‌خواه خود هنری کیسینجر، دارای اصالت غیرآمریکایی بود، در دولت کارتر به دلیل اعتماد زیادی که کارتر به او داشت از آزادی عمل زیادی برای دخالت و اظهارنظر در مسائل خارجی برخوردار بود تا جاییکه سایروس ونس وزیر خارجه کارتر به دلیل دخالت‌های او با او دچار اختلاف شد و در آوریل 1980 پس از آنکه متوجه شد عملیات آزادی گروگان‌های آمریکایی در تهران بدون هماهنگی و اطلاع او انجام شده است از مقام خود استعفا داد.

بسیاری از تاریخ نویسان این دوگانگی و تعارض را  نمادی از دیدگاهها و برداشتهای متضاد و متفاوت زمامداران کاخ سفید در شناخت ماهیت انقلاب ایران عنوان میکنند که در سست شدن پایه های حکومت شاهنشاهی و روند انقلاب تاثیری قابل ملاحضه داشته است.

توصیه  و راه چاره برژینسکی در مقابل بحران انقلاب به شاه و کارتر این بود که ابتدا می بایست با مشتی آهنین «آشوبگران را سر جای خود نشاند»  و «به  همه  تفهیم کرد که رئیس چه کسی است»،

جالب اینکه سی و اندی سال پس از انقلاب اسلامی سال 1979، فرزند زبیگنو برژينسکی بعنوان سفیر آمریکا در سوئد مشغول به خدمت شد.

مارک برژينسکی فرزند 49 ساله «زیبیگنو برژینسکی» که دارای مدرک دکترای علوم سیاسی از دانشگاه آکسفورد است در سال 2011 از سوی باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده بعنوان سفیر کشورش در سوئد معرفی شد و از روز 18 اکتبر همان سال در این سمت در استکهلم مشغول به خدمت شد.  دیدار تاریخی  باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا از سوئد در سال 2013 در زمان سفارت او صورت گرفت.

پس از اتمام دوره سفارت مارک برژینسکی در استکهلم پست سفارت آمریکا در سوئد تا ماه ها خالی ماند تا اینکه باراک اوباما بانوی ایرانی تبار آزیتا راجی را به این سمت منصوب کرد و وی بعنوان نخستین سفیر ایرانی تبار اعزامی از سوی یک دولت خارجی به استکهلم آمد.

برگرفته از سايت استکهلمیان

بازگشت به خانه