سام قندچی: بدون پای بندی به تصمیمات دموکراتیک

تأسيس: 14 مرداد 1392 ـ در نخستين کنگرهء سکولار های ايران -همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

26 تير 1396 ـ 17 جولای 2017

در 38 سال گذشته شاید بیش از هر موضوعی در جامعه ایران درباره آزادی و دموکراسی بحث شده است(1) اما هنوز برداشت اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران از دموکراسی، آزادی فردی خود است. دموکراسی نه فقط تنها اذعان به حق فرد به آزادی نیست، بویژه وقتی به قیمت سلب آزادی دیگری تمام شود، بلکه دقیقاً شکلی از کنترل آزادی است. یعنی اگر تصمیماتی را که از طریق دموکراتیک گرفته می شود، کسی بنام آزادی، زیر پا گذارد، گام اول را در جهت برقراری استبداد برداشته است، از جمله وقتی این کار با حمایت از آنارشیسم، انجام شود(2). ظاهراً موضوع ساده ای به نظر می رسد اما وقتی به موارد مشخص در ایران نگاه کنیم، فقدان درک مردم از آزادی و دموکراسی، آشکار می شود.

اولین روزهای بعد از انقلاب 57 بود که سوار یک تاکسی در تهران بودم، و راننده چراغ قرمز را رد کرد، و در پاسخ اعتراضم گفت "آقا انقلاب کردیم که آزاد باشیم." در واقع عدم رعایت مقررات رانندگی یکی از بهترین نمونه های بی اعتنایی به حقوق دیگران است، وقتی می دانیم آن قوانین، نه بر مبنای استبداد، بلکه جهت حفظ ایمنی متقابل شهروندان در جاده ها و خیابانها، تنظیم شده اند، و در نتیجه، گفته آن آقای راننده، وقتی مقررات رانندگی را زیر پا می گذاشت، به بهترین وجه نشانگر عدم پایبندی او به دموکراسی بود که با عنوان کردن آزادی، صورت می گرفت. موضوعاتی نظیر رانندگی بدون احساس مسؤلیت نسبت به حقوق دیگران در راه ها، چه حقوق عابر پیاده چه اتومبیل های دیگر، شوربختانه واقعیتی تأسف بار در جاده های ایران است.

موضوع رابطه آزادی و دموکراسی ساده بنظر می رسد اما بسیار بغرنج است. مثلاً فکر کنید همه مردم یک کشور در رأی گیری آزادی شرکت کرده و تصمیم بگیرند هرکسی ارمنی تبار است، باید از کشور اخراج شود. چنین تصمیم تبعیض آمیزی را نمی شود دموکراتیک دانست هرچند بصورت کاملاً آزاد گرفته شود. امید است در آینده بیشتر به موضوع آزادی و دموکراسی بپردازیم که متأسفانه 38 سال تداوم رژیمی که آزادی های ایرانیان را نه تنها در عرصه سیاسی بلکه در عرصه های مختلف اجتماعی سلب کرده، به تصویر وارونه ای از آزادی و دموکراسی در ایران انجامیده، که حتی عده ای مدعی به اصطلاح دموکراسی اسلامی هستند(3).

بیست و پنجم تیر ماه 1396 - July 16, 2017
____________________________________________