سی ویژگی نظام توتالیتر ایران

علیرضا رحیمی بروجردی*

1- ساختار حاکمیت بر مبنای ایدئولوژی بنا نهاده شده و هر تصمیمی را در حوزه‌های مختلف با ملاک ایدئولوژی و بیشتر مواقع سلیقه‌های ایدئولوژیکی ارزیابی می‌کند. این رویه بر مبنای یکی فرض کردن سیاست با حاکمیت بنا نهاده شده است.

2- از ویژگی‌های بارز نظام توتالیتر، افتصاد کنترلی و دولتی است. در اقتصاد كنترلی، دولت به طورمعمول،‌ دلیل مشکلات و ناهنجاری‌های اقتصادی را برون زا معرفی کرده و آن‏ها را منتسب به خارج و عوامل داخلی وابسته به خارج معرفی می‌كند. این مثال را برای افزایش تورم، خروج سرمایه از کشور،‌ افزایش بیكاری، كاهش قدرت خرید و رفاه جامعه، نوسان در بازار ارز،‌ فروپاشی بازار مالیهء کشور و درنهایت نوسانات فراوان اقتصادی صدق می‌كند.

3- نظام توتالیتر ایران از یک استراتژی مشخص اقتصادی در راهبرد سیاست‌ها بی بهره است و معمولاً در اتخاذ سیاست‌ها از تصمیمات شتابزده و فاقد پشتوانهء کارشناسی استفاده می‌كند.

4- کارآمدی، تخصص محوری و نخبه گرایی ملاک انتخاب افراد و محور امور اجرایی کلیدی نبوده و نحوهء عمل، رفتار و گفتار حاکمیت هم نشان می‌دهد که کارگزاران اش به دنبال برقراری چنین ملاك‌هایی نیستند و تنها در دنیای خیالی ایدئولوژیكی خود سیر كرده و بنابراین، هر دولت جدیدی هم كه روی كار می‌آید، تمامی هزینه‌هایی که طی سال‌های پیشین بر کشور تحمیل می‌شده، با ضریب فزاینده‌ای که اندازهء آن به عدد تمام «آزمون و خطاهایی» است که مسؤولین قبلی طی سال‌های متمادی با هزینه‌هایی گزاف بر کشور تحمیل می‌كردند، «یک‏جا» و دوباره، در زمام داری دولت جدید، بر ملّت تحمیل می‌كنند.

5- در نظام توتالیتر ایران كه اصول علم اقتصاد و دیگر شاخه‌های علوم انسانی و اجتماعی را برنمی تابد، بسیاری از افرادی که در مسؤولیت‌های حساس و سرنوشت ساز قرار می‌گیرند، از کمترین تخصص و آشنایی با حوزهء کاری خود برخوردار بوده و مجبورند که همه چیز را دوباره از نقطهء آغازین شروع كنند.

6- حاکمیت توتالیتر  دو معضل اساسی و جدی را در مقابل دارد: نخست ناهنجاری‌های ساختاری که حاصل دوره‌های پیشین است. دوم، بی تجربگی نودولتیان و عدم اعلام برنامه‌ای مشخص برای رفع ناهنجاری‌ها كه مبتنی بر اصول علمی باشد.

7- اصول علمی در سیاست‌ها و برنامه‌ها رعایت نمی‌شوند و همه چیز اصطلاحاً «سیاسی» عرضه می‌شوند.

8- حاکمیت به هیچ عنوان مسؤولیت اعمال خود را نمی‌پذیرد و هیچکس جرأت ندارد رهبر سیاسی کشور را به چالش بکشد.

9- حاکمیت كمتر از تجربه‌های پیشین درس گرفته و همان اشتباه‌ها را دوباره تكرار می‌كند.

10- توسعه به مفهوم عام دیده نمی‌شود و هم‏زمان، توسعهء سیاسی در دو بُعد برون نگر و درون‌نگر را درکنار توسعهء اقتصادی و سایر مظاهر توسعه با یک استراتژی مشخص، برنامه ریزی شده و زمان‏بندی شده که از ابعاد علمی نیز برخوردار باشد، به مرحلهء اجراء درنمی آورند.

11- حاکمیت هیچگاه از تصمیمات و گفتار شتابزده پرهیز نمی‌كند.

12- کارگزاران از سیاست‌های مبتنی بر آزمون و خطا دوری نمی‌جویند.

13- حاکمیت از تجربیات مدیران پیشین در تمامی زمینه‌ها حداکثر استفاده را به عمل نمی‌آورد.

14- از ایجاد تنش و بحران‌‏ در ابعاد داخلی و خارجی پرهیز نمی‌كند.

15- منافع ملّی را بر هرچیز دیگری مقدم نمی‌شمرد؛ منافع ملی همیشه قربانی منافع ایدئولوژیکی و قدرت سیاسی می‌شود.

16- از دین و عقاید و احساسات مردم، ابزاری برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کند.

17- کار مردم را به مردم واگذار نمی‌كند.

18- تجسس و دخالت در احوالات شخصیه و خصوصی مردم حق حاکمیت شمرده می‌شود.

19- رفاه و آسایش مردم را در اولویت سیاست‌های خود قرار نمی‌دهد.

20 به حاکمیت اعتماد دارند یا ندارند؛ مردم را موظف به اعتماد به حاکمیت می‌داند.

21- صداقت و راستگویی به مردم را همیشه و در همه حال، رعایت نمی‌کند.

22- به حقوق مردم احترام نمی‎گذارد.

23- امنیت بنگاه‌ها و اهالی کسب و کار را در بازارهای اقتصادی تضمین نمی‌كند.

24- حاکمیت هیچ گاه تلاش نمی‌كند که دولتی برای قاطبهء مردم ایجاد کند؛ یعنی دولتی به واقع مردمی. اصلا شاید اعتقادی هم به دولت مردمی نداشته باشد.

25- نمونه‌ای كامل از مظاهر توسعه نیافتگی را برای كشور به ارمغان می‌آورد.

26- در مقابلِ‌ هرگونه انتقادی، واكنشی سخت از خود نشان می‌دهد.

27- رانت و فساد از ویژگی‌های بارز بوده که در تمامی شریان‌های جامعه رخنه کرده است.

28- تهدید شهروندان و تحدید آزادی‌های اجتماعی رویه‌ای عادی است.

29- سرکوب و تبعیض از رویه‌های جاری و نانبشته است.

30- انحصار از مهم ترین ویژگی نظام توتالیتر ایران است که در حوزه‌های فرهنگی، نظامی، ارتباطات، اقتصادی و.... قابل رؤیت است.

_____________________

* دکتر علیرضا رحیمی بروجردی استاد اقتصاد بین الملل دانشگاه تهران است.

http://www.iran-emrooz.net/index.php/politic2/80147/

بازگشت به خانه