|
|
|
خانه | آرشيو کلی مقالات | فهرست نويسندگان | آرشيو روزانهء صفحهء اول سايت | جستجو | گنجينهء سکولاريسم نو |
|
|
|
|
خانه | آرشيو کلی مقالات | فهرست نويسندگان | آرشيو روزانهء صفحهء اول سايت | جستجو | گنجينهء سکولاريسم نو |
|
ايران
در آستانهء ترجيح فقر بر خلع سلاح اتمی
ری تکيه* ـ در واشنگتن پست
در تاريخ بيست و چهارم نوامبر سال جاری فرصت ايران و قدرت های بزرگ برای رسيدن به يک توافق جامع اتمی به پايان می رسد و هر دو طرف ممکن است با گزينه های سنگينی روبرو باشند. براستی اگر اين جستجوی ده ساله برای رسيدن به توافقی در مورد کنترل تسليحات اتمی به جائی نرسد چه خواهد شد؟ اگرچه به نظر نمی رسد که غرب به دنبال استراتژی های جايگزينی باشد اما هم اکنون برخی از بايکنان مهم در داخل ايران انديشيدن به دوران پس از شکست ديپلماتيک را آغاز کرده اند.
از زمان فاش شدن فعاليت های پنهانی اتمی ايران در سال 2002و حکومت اسلامی سرگرم برنامه ای متضاد بوده است: چگونه می توان در عين گسترش زيرساخت های اتمی حدی از رشد اقتصادی را نيز پايدار ساخت؟ محمد خاتمی، رئيش جمهور اصلاح طلب ايران، توانست با معلق ساختن فعاليت های اتمی از تحريم های فلج کنندهئ اقتصادی اجتناب کند. آنگاه نوبت به رياست جمهوری پرآشوب محمود احمدی نژاد رسيد که قدرتمندی اتمی را بر سرزندگی اقتصادی ترجيح می داد. در حال حاضر، رئيس جمهور حسن روحانی در رسيدن به توافقی موقت توفيق داشته است اما در مورد رسيدن به توافقات نهائی با اقبال چندانی روبرو نيست. ايران عاقبت به دو راههء گزينش رسيده است. به نظر می رسد که آيت الله خامنه ای، رهبر انقلاب، و بسيار از عوامل افراطی آمادهء آنند که آمال اتمی خود را حتی به قيمت تحمل ايجابات اقتصادی به پيش ببرند.
در چند سال اخير، کوشيده است تا آنچه را «اقتصاد مقاومتی» می خواند و به کمک ايران نياز خود به قراردادها و روابط تجاری خارجی قطع را می کند به پيش ببرد. او در ماه گذشته گفت که: «بجای اتکاء به درآمد نفت، ايران بايد از طريق نيروها و منابع داخلی خود مديريت شود». مهدی حسن زاده، نويسندهء روزنامهء خراسان نهاده و سال پيش نوشته است: «اقتصادی که بجای اتکاء بر توافقات مقدماتی که بخش اندکی از تحريم ها را رفع می کند، و حتی کل تحريم ها را بر دارد، بر توليد داخلی اتکاء نمايد متضمن پيروزی اقتصادی بزرگی خواهد بود». در جهان غيرعملی محافظه کاران، ايران می تواند با توسعهء صناطع محلی نيازهای ابتدائی مردم خود را برآورده سازد. بدينسان به نظر می رسد که ازتجاعيون ايران فقر ملی را بر خلع سلاح اتمی ترجيح می دهند.
تصورات مبنی بر خودکفائی و خوداتکائی مدت های مديدی است که شعار تفکر محافظه کاران ايران بوده است. از دههء 1980 تاکنون، عنصر اصلی سياست خارجی افراطيون آن بوده که انقلاب ايران دستآورد قابل ملاحظه ای تاريخی است که امريکا نمی تواند آن را بپذيرد يا درک کند. و لذا، بنا بر اين تفکر، قدرت های غربی همواره عليه يک حکومت اسلامی که از جانب آنان قابل کنترل نباشد توطئه خواهند کرد؛ و تنها راه ايران برای رسيدن به اهداف ملی اش عبارت از کاهش اتکائش به کالای اصلی صادراتی خود می باشد. افراطيون بر اين باورند که جدا شدن از جامعهء بين المللی می تواند به بهترين نحوی هويت ايدئولوژيک ايران را حفظ کند. همين ذهنيت در محاصره قرار گرفتگی است که تلاش ايران برای دست يابی به تسليحات اتمی و نيروی بازدارندهء ناشی از آن را به پيش می راند.
اگرچه بسياری در غرب در خفا آرزو می کنند که، در غياب يک توافق جامع، همين توافق موقت و ابتدائی ادامه يابد اما هيچ اعتمادی به وفادار ماندن ايران به همين توافق نطز وجود ندارد. تاريخچهء ديپلماسی اتمی ايران نشان از ان دارد که اين کشور به محض آنکه بتواند ظرفيت فن آوری خود را به سطحی مکفی برای به پايان رساندن برنامه های اتمی خود برساند از اين توافقات روی خواهد گرداند. در بطن سال های 2003 و 2005، همزمان با آنکه کشورهای اروپائی مشغول مذاکره با ايران برای تعليق برنامه های اتمی اش بودند، تهران به گردآوری مواد اتمی و ارتقاء مهارت های تحقيقاتی خود ادامه داد و وقتی اين امور مهيا شدند قول های خود را به دست فراموشی سپرد.
علی اکبر صالحی، رئيس سازمان انرژی اتمی ايران، هم اکنون عزم به استفاده از سانترفيوژهای سريع تر را آشکار ساخته و ماه پيش گفته است که «سانترفيوژهای جديد برای توليد واکسن بکار گرفته خواهند شد». سپس، در يک لحظهء نامعمول صراحت لهجه اعلام داشته است که «اينگونه ماشين ها را نمی توان در بازار جهانی خريداری کرد. آنها را به اطن علت که گفته می شود دومنظوره هتسند نمی فروشند». و دقيقاً همين «دومنظورگی» است که نظر ايران را نسبت به اين ماشين ها که می توانند اورانيوم غنی شده به حد بالا را با سرعت و کارائی توليد کنند جلب کرده است. آنگاه، وقتی دانشمندان ايرانی از مهارت خود در کاربرد اين ماشين های جديد مطمئن شدند، طرح اقدای مشترک به عمر توافقاتی که تهران با نطروهای اروپائی بعمل اورده پايان خواهد داد.
در هفته های آينده، زير و بم مذاکراتی بلند بالا تيتر نشريات را بخود اختصاص خواهد داد. ما شاهد ديپلماسی های پر انرژی و سفرهای متعدد وزرای خارجه به پايتخت های اروپائی خواهيم بود. اما از هم اکنون روشن است که خامنه ای و افراطيون آماده اند تا قدرت اتمی را بر رونق اقتصادی ترجيح دهند؛ يعنی تصميمی که احتمالاً برای کشورشان فاجعه بار خواهد بود. روحانی ممکن است برای مدتی اينگونه تحرکات را متوقف سازد اما ايران، با توجه آشکارش به سوی استراتژی های جديد، و به آخر رساندن کار ديپلماسی، پای عبور به منطقه ای خطرناک می نهد.
31 اکتبر 2014
* ری تکيه عضو ارشد شورای روابط خارجی است.
پيوند به تفسير خبرگزاری دولتی فارس بر اين مقاله:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920112000339
نظر خوانندگان
محل ارسال نظر در مورد اين مطلب:
توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.
کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.
