|
|
|
خانه | آرشيو کلی مقالات | فهرست نويسندگان | آرشيو روزانهء صفحهء اول سايت | جستجو | گنجينهء سکولاريسم نو |
|
|
|
|
خانه | آرشيو کلی مقالات | فهرست نويسندگان | آرشيو روزانهء صفحهء اول سايت | جستجو | گنجينهء سکولاريسم نو |
|
توافق جامع در دسترس نیست
رضا تقی زاده
دور پایانی مذاکرات ایران و گروه 1+5 روز سه شنبه 18 نوامبر در وین در حالی برگزار شد که مذاکرات فنی ایران و آژانس بی نتیجه رها گردیده و مسئولان رسمی ایران و آمریکا نیز با ابراز تردید نسبت به نتیجهء مذاکرات به میزان قابل ملاحظه ای از انتظارات برای رسیدن به توافق کاسته اند.
در وضعیت کنونی رسیدن به توافق جامع دور از انتظار و عملاً ناممکن می نماید. بخت توافق برای ادامهء مذاکرات در چارچوب «توافق کلی»، با وجود دو تلاش جداگانهء اصول گرایان در ایران و جمهوری خواهان در کنگره برای از مدار خارج کردن کامل گفتگوها پیش از انقضای مهلت 24 نوامبر، بطور کامل از میان نرفته است و رایزنی های «ساعت یازده» و مذاکرات رسمی وین می تواند در افزایش آن موثر واقع شده باشد.
اصولگرایان، در تلاشی بازدارنده، پیوستن ایران به پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح های اتمی را موکول به تصویب مجلس اسلامی ساخته و در شرایط کنونی منتفی خوانده اند، و جمهوری خواهان آمریکا نیز، که هنوز کنترل کنگره را بدست نیاورده اند، با تدارک طرحی در سنا (با معماری سناتور با نفوذ، باب مندز) خواستار افزایش تحریم ها علیه ایران شده اند.
نگاهی گذرا بر موارد اصلی اختلاف مابین انتظارات دو طرف حاکی از برجا ماندن آنها بعد از یک سال و اندی مذاکرات رنگارنگ است: در مورد غنی سازی تنها چند راه حل مطرح شده ولی هیچیک قطعیت نیافته اند- منجمله غنی سازی مشترک در داخل ایران با نظارت جامعهء جهانی و ظرفیت محدود (4000 سانتریفیوژ با قابلیت تا 5 هزار سو) و انتقال گاز اورانیوم غنی شده برای تبدیل به میله های سوختی به روسیه، ماهیت راکتور اراک، تغییر کاربری "فوردو" از طريق تبدیل آن به یک مرکز تحقیقات و تعطیل غنی سازی در محل یاد شده، زمان اجرای توافق جامع ( آمریکا خواستار یک دوره حداقل 15 ساله و ایران خواستار حداکثر یک دوره 5 ساله مذاکرات پیش از عادی شدن کلیه فعالیتهای اتمی در داخل است)، برداشتن تحریم ها که آمریکا تنها به برداشتن تدریجی و گام به گام آنها (به نسبت اطمینان یافتن از خنثی شدن خطر تبدیل ایران به یک نیروی نظامی اتمی و همچنین مسدود ساختن راه های بازگشت ایران به شرایط پیش از توافق) رضایت دارد و ایران خواستار لغو یکجای تمام تحریمها است.
پشت درهای بسته
علاوه بر اختلاف هایی که بر سر میز مذاکرات سیاسی با آمریکا و گروه 1+5 باقی است، آژانس مصمم و مکلف است که پیش از امضاء هر نوع توافق جامع با ایران، گذشتهء فعالیت های اتمی حکومت اسلامی را، که مشکوک به داشتن ابعاد نظامی است، روشن سازد. تا باز شدن مجدد درهای پارچین بروی بازرسان آژانس و، یا دست کم، گرفتن تعهد موضوعی برای انجام این امر در آینده، توافق محتمل با ایران ناقص خواهد بود.
حتی در صورت اثبات انجام اقدامات مشکوک به داشتن ظرفیت نظامی- منجمله شلیک نوترونی برای دست یافتن به انفجار با قدرت بالا (و یا، به تعبیری، ساختن ماشهء اتمی) هم می توان بر سر موضوع به گونه ای به توافق رسید. اما در صورت پوشیده نگاه داشتن مسئله، یافتن راه حل برای آن امکان پذیر نیست.
عبور از مانع مذاکرات فنی و پرداختن به فعالیت های مشکوک به داشتن ابعاد نظامی ایران تنها در صورتی امکان پذیر است که حکومت اسلامی در قصد بازگشت به وضعیت گذشته تجدید نظر قطعی صورت دهد.
هویج و چماق
در صورت رسیدن به یک توافق کلی، راه ادامهئ مذاکرات و حصول توافق جامع باز خواهد ماند، جمهوری اسلامی با استفاده از فضای گفتگو، می تواند به تنش زدایی با غرب ادامه دهد، وضعیت تولید گاز و صدور نفت خام بهبود محسوس می یابد، ثبات نسبی و شکنندهء کنونی که بر اقتصاد ملی باز گشته، استحکام بیشتری خواهد یافت، حجم عظیم پول در گردش ایران از اقتصاد دلالی به بخش های تولید و یا پس انداز سوق داده می شوند.
در صورت نرسیدن به توافق، خطر محروم شدن از صادرات نفت جدی است. شک نباید داشت که حد اقل در رسانه ها، صدای طبل جنگ نیز با اعلام شکست مذاکرات بار دیگر بلند خواهد شد. اقتصاد دلالی در بازار داخلی دوباره جان می گیرد، ریال سقوط آزاد دیگری را تجربه خواهد کرد و سونامی بیکاری که روحانی نسبت به خطر آن هشدار داده بود سرازیر خواهد شد.
چماق های اقتصادی ، سیاسی و مالی تنها روحانی و حکومت اسلامی را تهدید نمی کنند، چنانکه دولت اوباما و حزب دمکرات نیز در صورت بی نتیجه ماندن گفتگوهای اتمی با ایران، با مواضع سخت تر از پیش جمهوری خواهان روبرو خواهند بود و بخصوص شانس باقی ماندن آنها در کاخ سفید بعد از دولت کنونی لطمه جدی می بیند. با کنار هم نهادن دو کفه سود و زیان به نتیجه رسیدن و یا شکست مذاکرات، علیرغم ضد و نقیض گویی های مسئولان رسمی، و منتفی بودن امکان امضاء یک توافق جامع اتمی، بخت رسیدن به یک «توافق کلی» در هفتهء جاری و ادامهئ وضع موجود تا چهار ماه آینده هنوز منتفی نیست.
نظر خوانندگان
محل ارسال نظر در مورد اين مطلب:
توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.
کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.
