سام قندچی: فرصت تشکیل ابتکار گلوبال برای سکولاریسم

تأسيس: 14 مرداد 1392 | در نخستين کنگرهء سکولار های ايران | همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

4 اسفند ماه 1393 ـ 23 ماه فوريه 2014

فرصت تشکیل «ابتکار گلوبال برای سکولاریسم»
سام قندچی

استراتژی گلوبال غرب برای مقابله با کمونیسم در دوران جنگ سرد «برافراشتن پرچم حقوق بشر در جهان» بود و، در آن نبرد، غرب جنبش های ضد سکولار، نظیر اسلامگرایی در خاورمیانه، را متحد خود قلمداد می کرد. حمایت آمریکا از القاعده در افعانستان بخوبی این سیاست را تا هنگام سقوط اتحاد شوروی نشان می دهد. اما با پایان جنگ سرد، غرب همچنان در کلاف سردرگم استراتژی های کهنه ای که برای وضعیتی از جهان طراحی شده بودند که واقعیت کنونی صف بندی های گلوبال نیست، محصور مانده است (1).

درست است که در رابطه با دولتهایی که غرب را به چالش می کشند، نظیر طالبان هنگامیکه در افغانستان در قدرت بود، یا ایران جمهوری اسلامی، حقوق بشر کانون توجه است، اما در نگاه کلان به اسلامگرایی بمثابه چالش دنیای مدرن، آنگونه که در دنیای عرب شاهدیم، مسأله فقط دولت ها نیستند . دنیا با جریانی ضدسکولار روبروست و دقیقاً سکولاریسم غرب که اسلامگرایان از آن متنفرند نقطه قوت غرب است که نباید در موردش معتذر بود و پوزش خواهانه سخن گفت. متأسفانه استراتژی غرب پس از حملات یازدهم سپتامبر در خاک آمریکا همچنان بر عدم تأکید بر سکولاریسم مبتنی است.

غرب لازم است درک کند که سکولاریسم باید در کانون استراتژی گلوبال آن قرار گیرد تا بتواند با اسلامگرایی مقابله کند. غرب و بویژه ایالات متحده آمریکا میراث توانمندی از اندیشه و پراتیک سکولار را با خود دارد که نشان داده برای بیش از 200 سال با موفقیت برای مردم آمریکا رونق و شکوفایی به ارمغان آورده و دیدگاهی است که باید به آن افتخار کرد و اشاعه داد نه آنکه درباره اش پوزش خواهی کرد (2).

امروز جنبش سکولاری بسیار قوی در پایه های مردمی در ایران و بقیه خاورمیانه در جریان است که نیاز به حمایت غرب دارد و متأسفانه برخورد اعتذارآمیز غرب در مورد سنت سکولار خودش به این جنبشها کمکی نمی کند. این جنبش های سکولار از تجربه دولت اسلامی در ایران برخاسته اند که حیات طبیعی خود را طی کرده و بسیاری از پیشگامان انقلاب 1357 به نتیجه سکولاریسم رسیده اند. این جنبشی است مردمی و چیزی نیست که از بالا بر مردم تحمیل شده باشد.

اکنون وقت آن است که "ابتکار گلوبال برای سکولارسم" را برای به چالش کشیدن داعش، هم شیعه و هم سنی، آغاز کرد، نه با زور بلکه با منطق. خشونت متقابل اسلامگرایی و دنیای مدرن فقط مردم بیگناه بیشتری را به کشتن می دهد و همچنین تعداد بیشتری از آنهایی را که به هر یک از دو طرف دعوای ایدئولوژیک متعهد هستند، به کام مرگ می افکند. نتیجه استراتژی کهنه چیزی نبوده است که بتوان در 15 سال گذشته به آن افتخار کرد. سکولاریسم راه حلی برد-برد برای همه جهان است همانگونه که برای قرن ها برای آمریکا و اروپا ثابت شد. تجربه شکست سکولاریسم در مناطقی نظیر خاورمیانه یا دنیای پیشین کمونیستی نباید به غلط بخاطر سکولاریسم درک شود آنچه شکست دیکتاتوری ها بود. این ها واقعیاتی است که لازم است در سطح جهانی مورد گفت و گو قرار گیرد، در نبرد ایده ها و نه جنگ تفنگها، در تلاشی که هدایتش را "ابتکار گلوبال برای سکولاریسم" در دست گیرد (3).

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.