سام قندچی: از توجیه جنایات صادق خلخالی تعجب نکنید

تأسيس: 14 مرداد 1392 ـ در نخستين کنگرهء سکولار های ايران -همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

27 امرداد ماه 1396 ـ 18 اگوست 2017

همه می دانند که صادق خلخالی بروشنی گفته بود که همه جنایات اش را به دستور مستقیم آیت الله خمینی انجام داده و آیت الله خمینی هم هیچگاه این حرف را رد نکرد. اکنون، چند روز پیش، مقاله ای از خانم فاطمه صادقی(1)، دختر صادق خلخالی منتشر شده که تلويحاً جنایات صادق خلخالی را توجیه می کند. در پی آن هم پاسخی از خانم صادقی به انتقادات خوانندگان منتشر شد. خانم منیره برادران هم پاسخ به جا و مفصلی به خانم فاطمه صادقی داده اند(2).

برخی ها فکر می کنند که دلیل مواضع توجيه کنندهء خانم فاطمه صادقی در مورد کردار پدرشان، صادق خلخالی، عواطف خانوادگی است. اما واقعیت این است که اين مواضع ادامهء دیدگاه های اصلاح طلبان اسلامی است(3)، که در همهء سال های سرکوب، که از 1360 شروع شد، همکاری خود در سرکوب همراهان انقلاب را توجیه کرده اند(4).

و اگر می شود آن چنين کرد چرا جنایاتی که پیش از آن، در مورد مسؤلان دوران رژیم شاه، نظیر فرخ رو پارسا(5)، در همان روزهای نخستین انقلاب انجام شد، توجیه نشود؟ چرا جنایات رژیم اسلامی در کردستان که از جمله توسط حکم های اعدام خلخالی به انجام رسید، توجیه نشود؟ مگر همین اصلاح طلبان، به رهبری سید محمدخاتمی، تا به آخر از حجت الاسلام صادق خلخالی بعنوان یکی از شخصیت های اصلاح طلب حمایت نمی کردند؟ مگر حجت الاسلام هادی غفاری «اصلاح طلب!» در همان دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی برای قتل سلمان رشدی علناً پول جمع آوری نمی کرد و همچنان از حمایت اصلاح طلبان برخوردار نبود؟ مگر تا به امروز اصلاح طلبان فتوای آیت الله خمینی را برای قتل سلمان رشدی محکوم کرده اند؟ مگر تا به امروز، اصلاح طلبان، و مشخصاً آقای میرحسین موسوی، نقش آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی را در قتل های خارج کشور، از جمله قتل عبدالرحمن برومند و شاپور بختیار و رهبران کرد و جنایات میکونوس و فریدون فرخزاد، محکوم کرده اند؟(6).

براستی چرا بنیاد عبدالرحمن برومند(7)، عملاً محکوم کردن نقض حقوق بشر را از روز آغاز حکومت اسلامی شروع می کند؟ می دانم که خانم لادن برومند واقعاً برای حقوق بشر دل سوزانده و از زندگی خود و خانواده اش برای فعالیت حقوق بشری مایه گذاشته است، اما اینها بحث خصوصی نیست. حرف نزدن از جنایات رژیم شاه در زمینه حقوق بشر بنا بر برخی ملاحظات در مورد سلطنت طلبان غلط است. حرف نزدن از جنایات سازمان مجاهدین خلق در زندان ابوغریب صدام حسین غلط است. حرف نزدن از شکنجهء پاسداران توسط گروه های سیاسی کرد، که تحت عنوان نیازهای جنگی صورت گرفته، غلط است.

تا زمانی که ایرانیان محکوم کردن نقض حقوق بشر را از نقطهء معینی در تاریخ شروع کنند، ما با همین وضع روبرو خواهیم بود. در واقع، همهء اینها می خواهند نقض حقوق بشر را از مقطع معین زمانی و مکانی و بر حسب اینکه نیرویی امروز در قدرت یا در اپوزیسیون است، آغاز کنند و دقیقاً این کار غلط است، چون داریم در مورد دولت ها و تشکلاتی سیاسی که در پی کسب قدرت هستند صحبت می کنیم و نه امور خصوصی و فردی شخصی معین.

بحث را نباید بحث خصوصی تلقی کرد. این موضوعات در عرصه عمومی است. اینکه برخی از کشته شدگان خود خمس و زکات به آیت الله خمینی می دادند موضوعی سیاسی است که البته بايد بعنوان بخشی از تاریخ جنایات حقوق بشری در ایران گفته و ثبت شوند. اما اصل بحث در رابطه با دولت ها و سازمان های سیاسی است که در پی کسب قدرت هستند.

سال ها پیش نوشتاری را تحت عنوان "از یهودیان بیاموزیم"(8) منتشر کردم که دوستان بنیاد برومند را ناراحت کرد. توصیه می کنم خوانندگان امروز آن را بخوانند و ببیینند که آیا درست است که نگاه به موضوع نقض حقوق بشر توسط دولت ها و تشکلات سیاسی حد جغرافیایی و زمانی داشته باشد و در مورد آن بر حسب سیاست روز تصمیم گرفته شود؟

واقعیت این است که موضوع حقوق بشر در مورد دولت و تشکلات سیاسی، مربوط به عرصهء عمومی است و باید آن را با ملاحظات روز محدود نکرد. حریم خصوصی محترم است اما موضوع در اینجا نقض حقوق بشر در عرصهء عمومی، بویژه در مورد دولت ها و تشکلاتی است که برای کسب قدرت فعالند.

در واقع به همهء این دلايل است که سازمان های حامی حقوق بشر چنین ملاحظات سیاسی را درست نمی دانند، در موردشان حد زمانی و جغرافیایی معینی نمی گذارند، و جهانی عمل می کنند.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

1. حرف‌های فاطمه صادقی، دختر خلخالی درباره پدرش

پاسخ فاطمه صادقی به انتقادها درباره‌ مصاحبه‌اش با نشریه «اندیشه‌ پویا»

2. منیره برادران: خانم فاطمه صادقی، شما هم مسئول هستید!

3. از انقلاب ارتجاعی 57 تا قهقرای اصلاح طلبی نود و چهار

6. ویرایش دوم سؤالی از اصلاح طلبان در مورد اکبر هاشمی رفسنجانی