تأمین هزینه‌های کشور مشکل شده است!

علی لاریجانی

          همزمان با بررسی لایحه پیشنهادی بودجه سال 97، برخی از مسئولان ارشد جمهوری اسلامی به شکل آشکار و تلویحی سیاست‌های اقتصادی چهار دهه گذشته را زمینه‌ساز نابسامانی‌ها و وضعیت بحرانی کنونی اعلام می‌کنند.

          کلیات لایحه بودجه پیشنهادی سال آینده روز دوشنبه (27 آذر/ 18 دسامبر) در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تصویب شد، اما با توجه به انتقادهای گسترده، تصویب نهایی این لایحه، دست‌کم به شکل کنونی بعید به نظر می‌رسد.

          رئیس مجلس علی لاریجانی، برابری میزان منابع و هزینه‌های جاری را یکی از معایب لایحه دولت دانسته و می‌گوید: «تمام منابعی که از نفت، مالیات و سایر موارد تهیه می‌شود در نهایت به زور حدود 300 هزار میلیارد تومان می‌شود که بودجه جاری کشور نیز در همین حدود است.»

          مهرداد لاهوتی سخنگوی فراکسیون مستقلین مجلس روز یک‌شنبه به خبرگزاری ایسنا گفت، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه پس از شنیدن نظرات اعضای فراکسیون درباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مالیات و حذف یارانه دهک‌های بالا در بودجه سال 97، از آمادگی دولت برای هم‌فکری با نمایندگان به منظور "متعادل‌تر کردن" بودجه خبر داده است.

توصیه به دولت برای پس گرفتن لایحه بودجه

          بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس با اشاره به سخنان روز گذشته نوبخت تاکید کرد که دولت لایحه پیشنهادی بودجه را تصویب کرده و امکان بازنگری آن را ندارد. او به خبرگزاری ایلنا گفت: «شاید تنها راه ممکن این است که دولت رشادت به خرج دهد و لایحه بودجه را مسترد کند.»

          نعمتی گفته است: «به هر  حال دولت باید برای وضعیت پروژه‌های عمرانی، بحث هدفمندی یارانه‌ها، وضعیت پولی و بانکی و اوضاع ارز برنامه‌ریزی داشته باشد.»

          تنگناهای مالی دولت و وضعیت اقتصادی ایران از محورهای اصلی سخنرانی علی لاریجانی در ششمین همایش ملی نقش پژوهش در فرآیند قانونگذاری بود که پیش از ظهر دوشنبه، 27 آذر برگزار شد.

          رئیس مجلس در این همایش بخشی از مشکلات کنونی اقتصاد ایران را متاثر از "رفتار آمریکا و برخی از کشورهای منطقه" عنوان کرد و بخش دیگری را ناشی از سیاست‌های داخلی در دولت‌های مختلف دانست.

چالش‌های "مزمن و درهم‌تنبیده"

          به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس لاریجانی گفت: «کشور با چالش‌های متعدد اقتصادی روبه رو است که برخی از آن‌ها مزمن بوده و مربوط به چند دوره است و نکته مهم این بوده که این چالش‌ها به گونه‌ای به یک‌دیگر تنیده شده که حل تک موردی آن‌ها حلال مشکلات کشور نیست و باید در یک حوزه پهن‌تری آن‌ها را مورد توجه قرار داد.»

          علی لاریجانی می‌گوید در دوره‌ای در دهه 70 تا سال 83 برای شرایط بحرانی، کمبود منابع از حساب ذخیره ارزی جبران می‌شد و پس از مدتی این حساب به صندوق توسعه ملی تبدیل شد.

          یجانی خاطر نشان کرد که در دوره‌ای نیز درآمدهای حاصل از فروش بنگاه‌های دولتی در جریان خصوصی‌سازی به صندوق توسعه ملی واریز و صرف تامین کسری بودجه شده است. او گفت: «این منبع نیز در حال پایان یافتن است لذا راهکار دیگری اتخاذ شد که فروش اوراق است.»

          بسیاری از کارشناسان معتقدند تامین کسری بودجه از طریق فروش اوراق مشارکت به معنای انتقال بدهی‌ها و کسری‌های کنونی به سال‌های آینده است. لاریجانی با تائید این نظر می‌گوید بدنه اجرایی کشور "بسیار وسیع" است و منابع موجود برای تامین هزینه‌های جاری هیچ یک از دستگاه‌ها کافی نیست.

          به گفته‌ی لاریجانی دولت در تامین بودجه لازم برای آموزش و پرورش، آموزش عالی، حوزه سلامت و دیگر حوزه‌ها مشکل دارد و به خاطر نامساعد بودن وضعیت صندوق‌های بازنشستگی باید هزینه‌های مورد نیاز این بخش را نیز تامین کند.

15 چالش بزرگ اقتصادی

پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس از قول لاریجانی نوشت: «اگر مشکلات کشور به صورت منظم از لحاظ اقتصادی بررسی شود حدود 38 چالش است که حداقل 15 مورد آن چالش‌های بزرگ است که باید خودمان را با این مشکلات مواجه کنیم و این مشکلات را خوب فهمیده و برای آن راه حل ارائه دهیم که دولت باید در این زمینه همکاری کند.»

          بیکاری، فقر و رکود اقتصادی از جمله چالش‌های مهم ایران به شمار می‌روند که حل آنها به ده‌ها هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری سالانه نیاز دارد و دولت حسن روحانی تا کنون در جذب آن ناکام بوده است.

          فربه بودن دستگاه اجرایی که باعث بالا بودن هزینه‌های جاری دولت شده چالش دیگری است که از سالیان پیش وجود داشته و چشم‌انداز تعدیل آن تاریک است.

          مطابق برنامه ششم توسعه دولت باید هر سال 15 درصد از نیروهای استخدامی خود را تعدیل دهد. این تکلیف در لایحه پیشنهادی بودجه سال 97 مورد توجه قرار نگرفته است. ظاهرا با توجه به ناتوانی دولت در ایجاد سالانه 950 هزار شغل جدید که مورد نیاز است، بیکار کردن 15 درصد از شاغلان دولتی امکان‌پذیر نیست.

کمبود بودجه برای طرح‌های عمرانی

          یکی از راه‌های ایجاد اشتغال، اختصاص بودجه لازم برای تکمیل طرح‌های عمرانی است که از سال‌ها پیش بلاتکلیف مانده‌اند و با کسری‌های بودجه امسال تکلیف آنها ناروشن خواهد ماند.

          دولت در جدول شماره 20 لایحه پیشنهادی بودجه 293 پروژه عمرانی تعریف کرده که برای مطالعه و اجرای آنها 20 میلیارد تومان هزینه در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر برای هر یک از این پروژه‌ها که شامل ساخت و توسعه جاده و فرودگاه نیز می‌شود، به طور متوسط کمتر از 70 میلیون تومان اختصاص می‌یابد.

          این در حالی است که خبرگزاری مهر 24 مرداد امسال از قول رحمت‌الله مهابادی، مدیرعامل فرودگاه‌های کشور نوشت: «60 هزار میلیارد تومان نیاز داریم تا فرودگاه‌های در دست ساخت را در حد رقابت منطقه‌ای برسانیم.» این رقم معادل کل بودجه‌ای است که دولت برای تمام طرح‌های عمرانی در سال آینده پیش‌بینی کرده است.

برگرفته از سايت دويچه وله

بازگشت به خانه