آیا در ایران کمبود روحانی وجود دارد؟

مجید محمدی

          حکومت اسلامگرایان شیعه در ایران در دو حوزه بیش از همه سرمایه گذاری کرده است: قوای نظامی و دیوانسالاری دینی. دولت (با بودجه مصوب مجلس) و حکومت (با منابع در اختیار بیت و رهبر) با بودجه‌های رسمی و غیر رسمی، و آشکار و پنهان سالانه دهها میلیارد دلار صرف این دو حوزه می کنند. میزان صرف بودجه در جنگ‌های نیابتی و نیز میزان صرف بودجه‌ دستگاه رهبری در حوزه‌ها هیچگاه اعلام نشده است

          مقامات دیوانسالاری دینی در ایران مدام از کمبود روحانی در کشور سخن می گویند: "شهرها خالی از روحانی و مساجد کشور خالی از خطیب شده" (جعفر سبحانی)؛ "برخی از روستاها در کشور به شدت از کمبود روحانی رنج می برند" (مرتضی مقتدایی رئیس حوزه های علمیه خواهران)؛ ائمه‌ جمعه‌ استان‌های مختلف کشور نیز از کمبود روحانی در استان‌های خود سخن گفته‌اند. آیا واقعا در کشور کمبود روحانی وجود دارد؟

سرازیر شدن بودجه‌های عمومی، دولتی و حکومتی به نهادهای دینی

          حکومت اسلامگرایان شیعه در ایران در دو حوزه بیش از همه سرمایه گذاری کرده است: قوای نظامی و دیوانسالاری دینی. دولت (با بودجه مصوب مجلس) و حکومت (با منابع در اختیار بیت و رهبر) با بودجه‌های رسمی و غیر رسمی، و آشکار و پنهان سالانه دهها میلیارد دلار صرف این دو حوزه می کنند. میزان صرف بودجه در جنگ‌های نیابتی و نیز میزان صرف بودجه‌ دستگاه رهبری در حوزه‌ها هیچگاه اعلام نشده است.

        امروز بخش قابل توجهی از منابع کشور صرف دیوانسالاری دینی می شود که حتی کارکرد دینی هم ندارد و صرفا منابع کشور را برای تبلیغات سیاسی و فراهم کردن زمینه‌ها برای تمامیت خواهی تلف می کند. بودجه‌هایی که به این دیوانسالاری اختصاص می یابد محدود به چند تبصره‌ بودجه یا یک نهاد نمی شود. همه‌ نهادهای کشور در حوزه‌ دین هزینه می کنند: از شهرداری‌ها تا سپاه (در ساختن مساجد و برگزاری مراسم مذهبی) و از وزارتخانه‌های مختلف (مسکن و شهرسازی و ارشاد تا دفاع و آموزش و پرورش) تا نهادهای مختلف تحت نظر رهبری.

          رقم دقیق این بودجه‌ها روشن نیست اما از چند طریق می توان به ارقام نجومی این هزینه‌ها رسید: تعداد نهادهای دینی، تعداد طلاب، میزان استخدام روحانیون در دستگاه‌های دولتی که بعضا آمار آن اعلام می شود، و مقایسه‌ روحانیون با دیگر اهل کسب و کار بر حسب واحد جمعیت. در این نوشته به برخی از این وجوه می پردازم.

آمار طلاب شیعه ایرانی

ا       در سال 1395 طلبه‌های شاغل به تحصیل در حوزه‌های علمیه بانوان بیش از 70 هزار نفر و فارغ التحصیلان آنها 90 هزار نفر بوده‌‌اند. تعداد مدارس حوزه‌های علمیه بانوان 500 حوزه بوده است. (مدیر حوزه‌ علمیه خواهران) آمارهای دیگر از همین نهاد رقم فارغ التحصیلان را بالاتر اعلام کرده‌اند: "حوزه علمیه خواهران 447 مدرسه علمیه در سراسر کشور با حدود 337 هزار فارغ التحصیل و 62 هزار مشتغل به تحصیل دارد." (محمود خالقی معاون آموزش مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران) 10 هزار نفر مبلغ سازمان‌یافته در حوزه‌های علمیه بانوان درحال فعالیت هستند و 27 هزار طلبه زن برای حضور در فضای مجازی در حال آماده‌سازی هستند. بر اساس برخی تخمین‌ها حدود 150 هزار طلبه‌ مرد در سراسر کشور مشغول به تحصیل هستند. تنها در قم حدود هشتاد هزار طلبه ایرانی به آموزش مشغولند.ه

طلاب خارجی

          معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی، مدرسه‌ای در قم که طلاب غیر ایرانی شیعه را تربیت می کند می گوید: "در حال حاضر بیش از 30 هزار فارغ التحصیل جامعه المصطفی به جامعه بشری تقدیم شده است." بنا به گفته‌ رئیس جامعه المصطفی "امروز، 30 ‌هزار نفر از 120 ملیت، در حال تحصیل در این مرکز هستند." این طلاب برای تاسیس موسسات مذهبی و مساجد در سراسر عالم با اتکا به بودجه‌ دولتی و حکومتی ایران تربیت می شوند تا رژیم به موازات جاه طلبی‌ها و گسترش طلبی‌های نظامی (که فرماندهان سپاه از آنها با عنوان هسته‌های مقاومت یاد می کنند)، شبکه‌ مذهبی خود را نیز گسترش دهد.

          درآمدهای نفتی‌ای که امروز در حوزه‌ دین مصرف می شوند به حکومت این امکان را داده که شبکه‌ای از روحانیون شیعه را در همه‌‌ کشورها در کنار خود داشته باشد. این شبکه در کشورهای غربی با اتکا به آزادی مذهب و نظام انتقال دلار حواله‌ای فعالیت دارد در حالی که حتی یک نهاد فرهنگی غربی نمی تواند در ایران فعالیت کند.

رقابت دینی

          تورم نهادهای دینی شیعه موجب افزایش رقابت دینی در ایران شده و اهل سنت نیز در این میان تلاش کرده‌اند از شیعه عقب نمانند. معاون بین الملل حوزه‌های علمیه کشور می گوید: "هم اکنون 17 هزار مسجد ویژه اهل سنت در کشور وجود دارد که این میزان نسبت به دوران قبل از انقلاب 10 برابر شده است." تعداد روحانیون و طلاب اهل سنت نیز در حال افزایش بوده است. تعداد طلاب و روحانیون اهل سنت حدود 41 هزار نفر ذکر شده است. (دبیر شورای برنامه‌ریزی مدارس) از این تعداد حداقل 13 هزار نفر طلبه بوده‌اند.

کاریابی برای محصولات حوزه‌ها

          در سال 1392 بیش از 70 هزار نفر روحانی از دستگاه‌های مختلف فرهنگی با هدف رفع شبهات دینی و فعالیت‌های تبلیغی به مدارس اعزام شدند. در سال 91 بیش از 13 میلیون نفر ساعت برای بیش از 150 هزار نفر فرهنگی دوره آموزشی اخلاق دینی برگزار شد. (مشاور وزیر آموزش و پرورش) امروز در هر اداره‌ دولتی یک روحانی برای اقامه‌ نماز وجود دارد که از دولت حقوق هم می گیرد. در موسسات فرهنگی و آموزشی و تبلیغاتی دولتی دهها هزار روحانی (به عنوان اقامه کننده‌ نماز، مبلغ، معلم و استاد معارف) به طور دائم و پاره وقت مشغول به کار هستند و بر این تعداد افزوده خواهد شد. فقط در یک مورد قرار است 18 هزار روحانی در آموزش و پرورش استخدام شوند. در هیچ گزارشی از بیکاری روحانیون ذکری نرفته است.

سرانهء‌ روحانی در برابر سرانهء‌ پزشک و وکیل

          با توجه به حدود 170 هزار طلبه‌ شیعه زن و مرد (آمارهای فوق) و حداقل 13 هزار طلبه‌ اهل سنت تعداد روحانیون زن و مرد کشور نمی تواند کمتر از 400 هزار روحانی باشد و این یعنی یک روحانی به ازای هر 200 نفر جمعیت. برخی دستگاه‌های تبلیغاتی دولتی اعلام کرده‌اند که در کشور 150 هزار روحانی وجود دارد اما تعداد شاغلان یک صنف نمی تواند کمتر از تعداد دانشجویان آن صنف باشد. اگر در چهل سال گذشته به طور متوسط سالانه تنها 10 هزار نفر طلبه به حوزه‌های علمیه جذب شده باشند (که تخمین حداقلی است و تنها روحانیون 15 تا 65 سال را در بر می گیرد) امروز حداقل 400 هزار روحانی در کشور وجود دارد. روحانیت شغلی نیست که در ایران بازنشستگی داشته باشد و حتی روحانیون بالای 80 سال هنوز فعال هستند و درآمد دارند. مدارس دینی در پذیرش طلبه هیچ گونه محدودیت سنی و جنسی و تحصیلی ندارند.

          رقم فوق را مقایسه کنید با تعداد پزشک یا وکیل در جامعه‌ ایران که پیشه‌ی آنها از حیث ارتباط رو در رو شباهت زیادی با پیشه‌ روحانی دارد و مشاغل آنها برای افراد و جامعه بسیار حیاتی تر است. بنا به گزارش رئیس سازمان نظام پزشکی حدود 80 هزار پزشک در ایران وجود دارد (42 هزار و 822 پزشک عمومی، 39 هزار و 892 پزشک متخصص) یعنی حدود یک پزشک به ازای هر هزار نفر جمعیت. تعداد وکلا و کارآموزان وکالت در کشور حدود 50 هزار نفر است یعنی یک وکیل به ازای 1600 نفر. بدین ترتیب تعداد روحانیون کشور حدود پنج برابر تعداد پزشکان و حدود هشت برابر وکلا است.

بیکاری برای همه، شغل برای روحانیون

          مسعود نیلی، مشاور اقتصادی حسن روحانی در 25 فروردین 1392 با حضور در برنامه پایش، ضمن مقایسه آمار مشابه تعداد شاغلان سال های 1385 تا 1390 نشان داد در طول سالهای میانی دولت احمدی نژاد، هر سال فقط 14 هزار شغل ایجاد شده است. رسانه‌های منسوب به جریان اصلاح طلبی، فردای پخش آن برنامه پایش، آمار ارائه شده توسط دکتر نیلی را تکان دهنده خوانده و با تمسخر تعداد اشتغال ایجاد شده در دوره آن دولت را حدود صفر اعلام کردند. در همین دوران در آموزش و پرورش، دستگاه قضایی و دستگاه‌های تبلیغاتی برای فارغ التحصیلان شغل های فراوانی ایجاد شد.

          حسن روحانی درحالی از ایجاد حدود 1.2 میلیون شغل در سال‌های 92 تا 94 سخن گفت که مشاغل ایجاد شده در یک دهه گذشته سالیانه 66700 مورد بوده و اقتصاد ایران حتی توان ایجاد 100 هزار شغل در سال را هم ندارد. معاون مرکز آمار ایران می گوید: "در سال‌های 84 تا 94 به جمعیت فعال کشور 882 هزار و 708 نفر افزوده شد که از این تعداد 667 هزار و 782 نفر توانسته‌اند شغلی برای خود دست و پا کرده و 214 هزار و 926 نفر نیز نتوانسته و به جمعیت بیکاران کشور افزوده شدند."

          در سه سال آینده حدود 5 میلیون به جمعیت بیکاران اضافه خواهد شد (فارغ اتحصیلان دبیرستان بدون ورود به دانشگاه‌ها به علاوه‌ فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها حتی بعد از دوران سربازی) چون اقتصاد کشور ظرفیت تولید اشتغال ندارد. اما از هم اکنون مشخص است که روحانیون در میان این ۵ میلیون نفر نخواهند بود. آنها با نفوذی که دارند برای خود در دستگاه‌های دولتی مشاغلی ایجاد خواهند کرد. مساجدی در حال ساخت توسط دستگاه‌های دولتی هستند که امام جماعت می خواهند؛ دستگاه‌های تبلیغاتی دولتی مدام فربه تر خواهند شد و روحانیون بیشتری را استخدام خواهند کرد.

          هیچ دیوار و مانعی برای ایجاد شغل برای روحانیون وجود ندارد چون هیچ دری بر روی آنها بسته نیست و مدارس علمیه‌ شیعه هم هیج محدودیتی در جذب طلاب ندارند.

http://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-43866461

بازگشت به خانه