باخت- باخت در سوریه

احمد رأفت

       پس از پنج سال حضور نظامی در سوریه، برای حفظ رژیم بشار اسد، روسیه تصمیم گرفته است هرچه زودتر په این جنگ پایان دهد.

       گام اول کرملین برای بستن پروندهء حضور نظامی در سوریه و قدم گذاشتن به مرحلهء بازسازی سیاسی و اقتصادی، بیرون راندن سپاه قدس، بازوی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، زینبیون، فاطمیون، حزب‌الله لبنان و دیگر نیروهای مسلح تحت حمایت حکومت اسلامی است. برای تحقق این هدف اتحاد نانوشته‌ای بین روسیه، آمریکا، اسرائیل و ترکیه شکل گرفته است.

       یوسی ملمان، تحلیلگر نظامی روزنامه هارتص اسرائیل، به کیهان لندن می‌گوید: «با وجود اینکه روس‌ها سوریه را به موشک‌های دفاعی اس300 مجهز کرده‌اند، ولی به آنها اجازه استفاده از این سلاح را به چند دلیل نمی‌دهند.» یکی از دلایل این تصمیم مسکو، به گفته‌ی این تحلیلگر اسرائیلی، «واهمه از این است که عدم استفاده درست از این سلاح و عدم اصابت آن به اهداف مورد نظر، تبلیغی منفی باشد که بر فروش این موشک‌ها به دیگر کشورها تاثیر بگذارد.» این تحلیلگر اسرائیلی ولی به دلیل مهم‌ دیگری نیز اشاره می‌کند: «روسیه از حملات هوایی اسرائیل به مواضع تحت کنترل حکومت اسلامی و نیروهای وابسته به این کشور خوشنود است و به هیج وجه نمی‌خواهد مانع آن شود.» پوسی ملمان توان موشک‌هایی که سوریه، حکومت اسلامی و حزب‌الله لبنان به سمت اسرائیل شلیک می‌کنند را نیز ناچیز می‌داند: «در این سال‌ها این ارتش سوریه و متحدان ایرانی‌اش بیش از ۷۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده‌اند که خسارات بسیار اندکی به این کشور وارد آورده‌اند.»

اتحاد نانوشته علیه حکومت اسلامی

       جیمز فرانکلین جفری، نمایندهء ویژهء آمریکا در ائتلاف بین‌المللی علیه داعش، در گفتگویی با رسانه‌ها در واشنگتن می‌گوید: «ما با تمام امکانات و از هر طریقی از حملات هوایی اسرائیل در سوریه حمایت می‌کنیم». این دیپلمات آمریکایی معتقد است که «روس‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که بشار اسد و اطرافیان اش جمعی قاتل و جنایتکار و مشکل اصلی برای یافتن هر راه حلی برای خروج از بحران سوریه هستند؛ نه غرب و نه کشورهای عربی حاضر به معامله با رژیم حاکم بر دمشق نیستند. در حقیقت رژیم بشار اسد به باری اضافی  برای روسیه تیدیل شده که ناچار است خود را از شرّ آن راحت کند  تا خودش در باتلاق سوریه غرق نشود».

       تلاش روسیه برای جدا کردن حساب خود از رژیم بشار اسد و رژيم اسلامی چند سال پیش با به میان کشیدن پای ترکیه به مذاکرات آستانه برای پایان دادن به بحران سوریه آغاز شد. ترکیه حامی اصلی بخشی از مخالفان اسد و خواهان برکناری «قصاب دمشق» است. حکومت اسلامی، برخلاف ترکیه، ماندن بشار اسد در حکومت را بارها «خط قرمز» خود اعلام کرده است. مسکو که تا کنون رسما در این مسئله ژست بی‌طرفی به خود می‌گرفت، امروز واضح اعلام می‌کند که عمر حکومت بشار اسد به پایان رسیده است. البته روسیه خواهان برکناری بشار اسد با یک کودتا و یا با استفاده از خشونت نیست.       هدف روس‌ها تضعیف حکومت کنونی تا زمان برگزاری انتخابات آینده ریاست حکومت در سوریه است. انتخاباتی که قرار است در سال 2021 برگزار شود.

حملات رسانه‌های روسیه به بشار اسد

       خبرگزاری فدرال روسیه (FNA) در سری مقالاتی رژیم بشار اسد را مورد انتقاد شدید قرار داده است. در یکی از این مقالات با عنوان «فساد بدتر از تروریسم است» آمده است که حمایت داخلی از بشار اسد در ماه‌های اخیر به شدت کاهش یافته و اگر امروز انتخابات برگزار شود او حداکثر 32 درصد رای خواهد آورد. به عبارت دیگر، در این گزارش به نوعی پایان حکومت بشار است اعلام می‌شود؛ پایانی «آبرومندانه» که مسکو تلاش دارد آن را «دمکراتیک» نیز جا بزند. البته این خبرگزاری تنها رسانه‌ای نیست که در هفته‌های اخیر علیه حکومت بشار اسد کارزاری به راه انداخته‌ است. از خبرگزاری دولتی تاس تا شورای امور بین‌المللی روسیه (نهاد تحقیقاتی وابسته به وزارت خارجه) حکومت بشار اسد را نشانه گرفته‌اند.

       جیمز فرانکلین جفری، در دیدار رسانه‌ای واشنگتن، چندین بار تاکید کرد که هدف آمریکا بیرون راندن روسیه ار سوریه نیست. او از جمله اعلام کرد «کلیهء کشورهایی که پس از سال 2011 به سوریه نیروهای نظامی اعزام کرده‌اند چون ایران، آمریکا و ترکیه باید این کشور را ترک کنند.» این دیپلمات آمریکایی برای اینکه شبهه‌ای در صحبت‌هایش باقی نماند، اضافه کرد: «روسیه بیش از 30 سال است که حضور نظامی در سوریه دارد، اگرچه ما معتقدیم که این حضور برای کل خاورمیانه و حتا خود روسیه، مشکل‌ساز است، ولی سیاست آمریکا تلاش برای کاهش نفوذ مسکو در سوریه نیست».

تداوم حملات اسرائیل به مواضع حکومت اسلامی در سوریه

       مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در اولین سفرش به خارج پس از شیوع ویروس کُرونا به اورشلیم رفت تا با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر و بنی گانتز رهبر اپوزیسیون و رئیس کنونی کنست (پارلمان اسرائیل) که پس از 18 ماه مسئولیت نتانیاهو را برعهده خواهد گرفت، دیدار کند. در هر دو دیدار پرونده حکومت اسلامی نیز در کنار پرونده‌ی خاک‌خورده‌ی صلح با فلسطینی‌ها، روی میز قرار داشت. حضور حکومت اسلامی و حزب‌الله در سوریه، بدون شک در صدر این گفتگوها بوده است. حضور حکومت اسلامی و شبه‌نظامیان تحت حمایت نیروی قدس در همسایگی اسرائیل، امری غیرقابل پذیرش برای دولت این کشور است و چنانکه نفتالی بنت وزیر دفاع اسرائیل اخیرا بر آن تاکید داشت، این کشور به حملات هوایی خود تا خروج حکومت اسلامی از سوریه ادامه خواهد داد.

       در این میان، منابع سوری به چندین درگیری در یک سال گذشته بین نیروهای بومی تحت حمایت روسیه و شبه‌نظامیان هوادار حکومت اسلامی اشاره می‌کنند. گروه شبه‌نظامی علویان منطقه قرداهه (محل تولد حافط اسد) که توسط نیروی قدس تشکیل شده و توسط آن مسلح و حمایت می‌شود تا کنون بارها با شبه ‌نظامیان سوری تحت حمایت روسیه درگیر شده‌اند. چهارمین واحد زرهی ارتش سوریه، به فرماندهی ماهر اسد، برادر جوان‌تر بشار، نیز که عمدتاً از علوی‌ها تشکیل شده است و از جمله در منطقهء مرزی البوکمال در کنار نیروهای قدس حضور دارد، بارها و بارها با روسیه برای کنترل بندر لاذقیه، مهم‌ترین بندر سوری در مدیترانه، درگیر شده است.  اهمیت این بندر برای ماهر اسد و حزب‌الله لبنان، به گفته‌ی نهادهای امنیتی اروپایی، به دلیل ارسال مواد مخدر چون هروئین و قرص‌های روانگردان به کشورهای عربی و اروپایی است. اخیرا در یونان کشتی‌ای که از این بندر با خدمه لبنانی و سوری بارگیری کرده بود، توقیف شد و مورد بازرسی قرار گرفت. پلیس گمرکی یونان بیش از  پنج تن مواد مخدر شیمیایی به ارزش 660 میلیون دلار از این کشتی کشف کرد.

حکومت اسلامی در باتلاق سوریه

       در شرایط کنونی، با توجه به همسویی روسیه، ترکیه، آمریکا و اسرائیل در جهت پایان دادن جنگ در سوریه و برکناری بشار اسد، حکومت اسلامی در موقعیت بسیار حساسی  قرار گرفته است. تنگنای سیاسی ناشی از اتحاد نانوشتهء روسیه با آمریکا و متحدین‌اش و همچنین تداوم حملات نظامی اسرائیل که هفته به هفته افزایش پیدا می‌کند، حکومت اسلامی را بر سر یک دوراهی سرنوشت ‌ساز قرار داده که از بخت بدش، هر دو سوی آن باخت است.

       اگر حکومت اسلامی به حضور نظامی خود در سوریه ادامه دهد، هر هفته باید شماری از نیروهای خود و خارجی‌های تحت حمایت‌اش را که به این کشور فرستاده است در تابوت به خانه بازگرداند و مبالغ هنگفتی را صرف تهیه و ارسال تسلیحاتی کند که در حملات جنگنده‌های اسرائیلی نابود شده و می‌شوند. آن هم در شرایط کنونی که حکومت اسلامی به شدت دچار تنگنای مالی است.

       راه دیگری که حکومت اسلامی در مقابل دارد خروج مفتضحانه از سوریه است. در این حالت کل سیاست منطقه‌ای حکومت اسلامی که ادعای «محور مقاومت» در مرکز آن قرار دارد و مبتنی بر ماجراجویی‌های نظامی و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی است، فرو می‌پاشد.

       در هر دو حالت، سوریه باتلاقی است که دیر یا زود حکومت اسلامی را خواهد بلعید.

شنبه 27 اردیبهشت 1399 برابر با 16 مه 2020

[برگرفته از کیهان لندن - شمارهء 261]

https://kayhan.london/fa/?p=196626

بازگشت به خانه