ثبت معبد آناهیتا، به نام همسر امام سوم شیعیان

شکوه میرزادگی

       به گزارش خبرگزاری های داخلی در جلسه ای مشترک؛ اداره میراث فرهنگی شهرستان ری و اعضای شورای اسلامی استان تهران، تصمیم گرفته اند تا «کوه بی بی شهربانو» را در فهرست «میراث طبیعی» ثبت کنند.(1) در حالی که این مکان در زمان رضاشاه (سال 1315) در فهرست میراث تاریخی ایرانیان به ثبت رسیده است.

       براساس قوانین بین المللی مربوط به میراث فرهنگی معمولا وقتی اثری (چه به عنوان میراث طبیعی، و چه به عنوان میراث فرهنگی یا تاریخی ـ ملموس یا غیرملموس) دارای قابلیت هایی مشخص و از پیش تعیین شده ای باشد  می تواند در فهرست میراث ملی کشوری به ثبت برسد.(2) و آنگاه می تواند، همراه با پرونده ای که مشخصات و قابلیت های اثر را توضیح می دهد، به یونسکو برود و در مجمع عمومی سالانه ی آن از سوی نمایندگان همه ی کشورهای عضو، برای رفتن به فهرست میراث جهانی، انتخاب شود.

       امیر مسیب رحیم زاده، رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان ری که همراه با شورای اسلامی در تدارک به ثبت رساندن دوباره ی «بی بی شهربانو» می باشد، هیچ اشاره ای به این واقعیت نمی کند که بنای «بی بی شهربانو»، به عنوان یک مکان تاریخی، در (خرداد 1315) در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است. و نمی گوید که این مکان تاریخی به جای آن که زیر نظر «سازمان میراث فرهنگی» باشد، بعد از انقلاب به «سازمان اوقاف» بخشیده شده تا هویت آن را از یک میراث تاریخی ملی،  به یک «مکان مقدس شیعی» تغییر دهند.

       کاملاً روشن است که این جماعت با به ثبت دوباره ی این مکان، و این بار زیر نام «میراث طبیعی» قصد دارند که آن را به یونسکو بفرستند تا اگر توانست جهانی شود، گُل اش را بر سر یک «مکان مقدس شیعی» بزنند، همانطور که «تعزیه» را به نام «هنر نمایشی ایرانی»، «قالی شویان عاشورا» را به نام «قالی شویی سنتی» به یونسکو فرستادند. و وقتی جهانی شدند، «تایید جهانی آثار مذهبی ـ شیعی»شان را به رخ مردمان ساده و بی خبر ایران کشیدند.

       حکومت اسلامی حاکم بر ایران، سال هاست که هزاران هزار مکانِ «بی ارزش فرهنگی یا تاریخی»، مثل «جای پای خامنه ای» را، به امید جهانی شدن، در فهرست میراث ملی ایرانیان به ثبت رسانده است. و خوشبختانه تا کنون نتوانسته جز در مواردی اندک موفق به ثبت جهانی آن ها شود.

       حکومت اسلامی اگر می خواست برای جهانی شدن «بی بی شهربانو» از ثبت ملی آن در 84 سال پیش استفاده کنند، یعنی آن جا را به عنوان «مکانی تاریخی» (و نه طبیعی)  برای ثیت جهانی بفرستد، باید که اسناد و مدارکی واقعی در ارتباط با تاریخی بودن آن ارائه می داد. و خوشبختانه در قرن بیست و یکم، حتی اگر بتواند صدای تاریخ شناسان و کارشناسان برجسته ی سرزمین مان را خاموش کند، اما نمی تواند در مقابل چشمان کارشناسان و تاریخ شناسان کشورهای پیشرفته بر اسنادی تکیه کند که پایه هایش بر گفته ها و احادیثی سراسر ریا و دروغ  است. اسنادی که قرن ها مردمان را به گمراهی کشانده است.(3)

       اسناد و مدارک معتبر و تاریخی نشان می دهد بنایی که به عنوان آرامگاه «بی بی شهربانو، همسر امام سوم شیعیان» زیارتگاه مردمانی ساده و ناآگاه شده، معبدی باستانی ست که به نام «آناهیتا ایزد بانوی آب ها» در دوران ساسانیان ساخته شده است.(4) و البته که مثل همه ی آثار تاریخی و فرهنگی ایرانیان، این اثر هم با اسنادی واقعی می تواند در فهرست میراث جهانی ثبت شود ولی این آن چیزی نیست که حکومت اسلامی و مسئولین اش می خواهند. زیرا:

       از فردای روزی که بر همگان روشن شود «بی بی شهربانو» نامی قلابی می باشد بر نیایشگاهی که متعلق به آناهیتا، ایزدبانوی ایرانی ست»، و از فردای روزی که مردمان ساده بدانند که قصه ی «ازدواج شاهزاده ای ایرانی (به عنوان یک کنیز) با امام حسین» دروغی ست که قرن ها در ذهن آن ها جا انداخته اند، نه تنها دیگر به عنوان زیارت «همسر امام حسین و مادر امام سجاد» به آن مکان نخواهند رفت بلکه سازمان اوقاف نیز درآمدهایش را از این مکان از دست خواهد داد، و «حفاران غیر مجازشان» دیگر نمی توانند به بهانه لوله کشی و سیم کشی و عمران و آبادی هر چند وقت یکبار اطراف معبد را برای به دست آوردن اشیای باستانی سوراخ سوراخ کنند.

       و جالب تر از همه زنانی که به دیدار این مکان تاریخی می روند ناگزیر نیستند تا به تابلوی جلوی در اعتنایی کنند و  با چادر وارد معبد زنی شوند که بی هیچ حجاب و پرده ای بر پشت شیر می نشست و به رودها و دریاها و چشمه ها فرمان می داد تا ایرانزمین را سبز و با طراوت و زیبا نگاهدارند؛ زنی آزاد و سربلند، ساخته شده در ذهن مردمانی باستانی، که نیاکان  همین آقایانی که بر حکومت نشسته اند، از بس از او می ترسیدند، تندیس هایش را شکستند و کتیبه ها و نقش هایش را ویران کردند.

سی ام مه 2020

 __________________________________

1ـ کوه بی‌بی‌شهربانو در فهرست «میراث طبیعی» ثبت می‌شود

2ـ اثری می تواند، به عنوان اثری ملی، به ثبت برسد که یکی از چند قابلیت زیر را داشته باشند:

ـ نشان دهنده مقطعی از تاریخ ملی یا بین‌المللی با بار غنی فرهنگی و تاریخی باشد

ـ متعلق یا در ارتباط با شخصیت های برجسته تاریخ و یا فعالیت ها یا آثار آن ها باشد

ـ در سطح ملی یا بین‌المللی شاخص یک مبدأ تاریخی یا نقطه عطف در تاریخ انسان باشد

ـ در سطح ملی یا بین‌المللی حاوی اطلاعات جامعی از تاریخ فرهنگ، تمدن بشری، علوم و هنرها و فنون باشد.

ـ مورد احترام یا توجه خاص مردمان باشد.

3ـ دروغی که در احادیث درباره «بی بی شهربانو» گفته شده و مسئولین حکومت اسلامی هنوز آن را تکرار می کنند: شهربانو، جهانشاه، شهربانویه، شاه زنان شاهدخت ایرانی و دختر یزدگرد ، آخرین پادشاه ساسانی بود که در حمله اعراب به ایران که به شکست سپاه پادشاهی ایران و سقوط سلسله شاهنشاهی ساسانی انجامید،به عنوان غنیمت جنگی به اسارت مسلمانان در آمد. حسین بن علی با شهربانو ازدواج کرد و حاصل این ازدواج، فرزندی به نام ابومحمد علی بن حسین ملقب به سجاد و زین العابدین امام چهارم شیعیان است

4ـ خانم پرفسور مری بوس، ایرانشناس و زرتشت شناس سرشناس، و استاد پور داود تاریخ نگار برجسته  و تاریخ شناسان معتبر دیگری تاکید داشته اند: محلی که به نام «بی بی شهربانو» خوانده می شود، معبد آناهیتا می باشد. این تاریخ شناسان چه از نظر معماری و چه از نظر طبیعی، و چه از نظر نشانه های تاریخی نشان داده اند که این بنا شبیه دیگر معابد آناهیتا می باشد که بیشتر بر بلندی ها و در کنار چشمه هایی جوشان قرار دارد. معماری، پایه های اصلی و بخش هایی از بنای این معبد واتاقی که به نام حرم است  مربوط به دوران ساسانیان است، در دوران آل بویه ، و سلجوقیان بخش های دیگری به آن اضافه شد، همین طور در دوران قاجاریه کلماتی را که روی جعبه منبت کاری « حرم» حک شده بود، و (احتمالا) متعلق به دوران سلجوقیان بود،  تغییراتی داده اند واکنون، در دوران حکومت اسلامی، آنجا را کاملا به شکل یک امامزاده در آورده اند.

http://www.savepasargad.com/2020/May/Sabt-Mabad-Anahita.htm

بازگشت به خانه