پیمان نوین شاهزاده؛ اقدامی لازم اما ناکافی

لیلا زارعی

چند روزی است که سخنان کوتاه شاهزاده رضا پهلوی در 7 مهر ماه، با کلید واژهء پیمان نوین، بستری را فراهم کرده برای اظهار نظر و تحلیل های گوناگون در تعریف و تمجید از اقدام شاهزاده و یا رد و تخریب وی. من در این نوشته سعی دارم با دید منصفانه تری به این حرکت جدید در قالب پیمان نوین بپردازم.

در ابتدا باید گفت آنچه در طول این  40 سال مسلم است، بی بدیل بودن این اقدام از سوی شاهزاده است. وی هیچگاه به این روشنی دعوتی همگانی را مطرح نکرده بود و دست خویش را به سوی تمامی نیروهای سیاسی داخل و خارج از کشور، و مهم تر از آن ها، به سوی مردم ایران دراز نکرده بود. اگر در نفی این گفته، ناکامی شورای ملی ایران، فرشگرد و ققنوس در ذهن بیاید، به نظر آن اقدامات گذشته هیچکدام ماهیت پیمان نوین و فراگیری آن را ندارد.

اپوزسیون رژیم اسلامی بیش از 40 سال است که منتظر بوده تا ببیند فرزند شاه سابق چه زمانی به میدان آمده و نقش ایفا می کند. حال و در چنین شرایطی که پیمان نوین صادر شده، طرفداران شخص شاهزاده می کوشند تا بگویند اکنون انتظارها به سرانجام رسیده و رضا پهلوی حجت را تمام کرده است، اما واقعیت اینگونه نیست. هر چند پیمان نوین حرکتی جدید از سوی رضا پهلوی و گامی مثبت است اما برای سازماندهی و فراهم سازی زمینهء اتحاد در میان نیروهای اپوزسیون کمبودهای زیادی دارد و کافی نیست.

اگر بخواهیم به برخی از این کمبودها اشاره کنیم باید به این نکات بپردازیم:

- پیمان نوین، در واقع برنامهء مشخصی را ارائه نمی کند و سنگی را از جلو پای مردم ایران و اپوزسیون داخل و خارج کشور بر نمی دارد.

- آنچه گروه های اپوزسیون ایرانی به دنبال آن بوده اند ایفای نقش و مسئولیت پذیری از سوی شخص رضا پهلوی بوده است. اما این خواسته در این پیام کوتاه پاسخ نمی گيرد؛ یعنی باز هم شاهزاده به روشنی از نقش خود سخن نمی گوید.

- اگر هم بخواهیم بگوییم ایشان به دنبال نقش و جایگاه نیستند، باید گفت اتفاقا الان زمانی است که باید نقش سیاسی ایفا کرد و مسئولیت پذیرفت؛ بی مسئولیتی، باشد برای بعد از فروپاشی حکومت و آزادی ایران. چون اکنون زمان کار است و باید در میدان مبارزه فعالیت کرد.

- از سوی دیگر باید گفت پیمان نوین، برخلاف نامش، ایده ی چندان جدیدی را عنوان نمی کند. چند سال است که گروه ها و شخصیت های مختلف اپوزیسیون این حرف ها را می زنند و می گویند باید اختلاف ها را کنار گذاشت و روی مشترکات تکیه کرد، چند سال است که می گویند تنها راه پیروزی، مبارزات مدنی (اعتراضات و اعتصابات) است. جدیدترین گروه اش هم شورای مدیریت گذار به دبیرکلی حسن شریعتمداری است که حدود یک سالی می شود که با شعار مبارزات مدنی و سراسری کردن اعتصابات و اعتراضات به میدان آمده است.

- پیشنهاد حمایت از خانواده های زندانیان و مبارزان سیاسی و اعتصاب کنندگان داخل کشور هم ایدهء جدیدی نیست. بارها و بارها از زبان خود ایشان و یا سایر احزاب و گروه ها این موضوع را شنیده ایم.

- آیا اینکه حکومت آیندهء ایران باید برآیند افکار تمامی گروه ها و اقوام ایرانی با نظرات گوناگون باشد چیز جدیدی است؟ این حرف ها سال هاست که از تریبون های گوناگون اپوزسیون گفته می شود.

پس، اگر منصفانه بنگریم، می بینیم که «پیمان نوین» حرکتی جدید از سوی رضا پهلوی است اما برای مردم و گروه های اپوزسیون راه جدیدی ارا نشان نمی دهد. به همین دلیل است که معتقدم پیمان نوین اقدامی لازم از سوی رضا پهلوی بود اما اقدامی کافی نبوده و جای کار بسیار دارد.

به اعتقاد من، شاهزاده بایستی، در وهلهء اول، حداقل رهبری و نمایندگی نیروهای از هم گسسته سلطنت طلب و پادشاهی خواه را بر عهده گیرد و سپس به نمایندگی از آنها با دیگر نیروها وارد تعامل و همکاری برای رسیدن به اتحاد شود.

و در پایان اینکه شاهزاده تنها آلترناتیو موجود را "حکومت مردم ایران" میداند در شعار زیباست اما در عمل شدنی نیست و تا اتحاد و رهبری مشخصی شکل نگیرد نمی توان اپوزیسیون منسجمی را در برابر حکومت اسلامی متصور بود. و این آلترناتیو مطرح شده در این طرح کلی، مبهم و ناممکن به نظر می رسد.

برگرفته از سايت شورای مديريت گذار

بازگشت به خانه