واپسین روزهای ترامپ و مسئلۀ ایران!

احمد زیدآبادی

در آخرین روزهای حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، تنش بین ایران و آمریکا بالا گرفته است. مقام‌های دولت ترامپ از اینکه رژيم اسلامی بخواهد در سالگرد ترور قاسم سلیمانی به اهداف نظامی یا دیپلماتیک آمریکا در عراق حمله کند، اظهار نگرانی می‌کنند. در مقابل، رژيم اسلامی نیز از اینکه ترامپ بخواهد در روزهای پایانی ریاست جمهوریش علیه ایران یا نیروهای نیابتی آن در عراق دست به “ماجراجویی” زند بیمناک به نظر می‌رسند.

در واقع هر دو سوی مناقشه، در سطح رسمی خود را برای آغاز درگیری تازه‌ای در عراق بی‌میل نشان می‌دهند اما در عین حال نسبت به نیّات طرف مقابل، کاملاً اظهار بدبینی و تردید می‌کنند.

با آنکه اغلب محافل سیاسی بین‌المللی، رفتار ایران در آخرین ماه حضور ترامپ در کاخ سفید را بسیار محتاطانه و پرهیز از تحریک او می‌دانند، اما شلیک چند راکت به ساختمان سفارت آمریکا در منطقۀ سبز بغداد در اوایل هفتۀ جاری، عملاً اوضاع را به سمت تشنج بیشتر سوق داده است.

مقام‌های آمریکایی از جمله شخص ترامپ شلیک راکت‌ها به ساختمان سفارت‌شان در بغداد را به ایران نسبت داده‌اند و با هشدار در مورد عواقب کشته شدن اتباعشان در عراق، تهدید به انتقاجویی کرده‌اند.

این در حالی است که رژيم اسلامی شلیک راکت به سفارت آمریکا در بغداد را محکوم کرده و نوع موضع‌گیری مقام‌های کاخ سفید را در این باره به شدت مشکوک دانسته است.

در حقیقت، ایران و آمریکا به طور تلویحی یکدیگر را به توطئه چینی علیه خودشان در عراق متهم می‌کنند. آمریکا ظاهراً بر این باور است که ایران سیاست گمراه‌سازی را در پیش گرفته است بدین صورت که از یک سو، طیفی از گروه‌های نیابتی خود در حشد شعبی عراق را به حمله به مراکز آمریکایی ترغیب می‌کند اما در همان حال، با محکوم کردن عملیات آنها از پذیرش مسئولیت و عواقب آن سر باز می‌زند.

در این میان، ایران نیز به نوبۀ خود، دولت ترامپ را به بهانه‌جویی برای وارد کردن ضربه‌ای به رژيم اسلامی یا گروه‌های متحد آن در خاورمیانه پیش از ترک کاخ سفید متهم می‌کند و به صورتی غیرمستقیم خودِ آمریکایی‌ها را مسئول حملات راکتی به منطقۀ سبز بغداد می‌داند.

حقیقت ماجرا اما چیست؟ آیا ترامپ واقعاً در پی یافتن بهانه‌ای برای آغاز یک درگیری نظامی با ایران قبل از ترک کاخ سفید است؟ یا اینکه ایران با سیاستی پیچیده می‌کوشد تا در سالگرد ترور قاسم سلیمانی نمایش اقتداری از خود نشان دهد با این تصور که روند انتقال قدرت در کاخ سفید امکانی برای واکنش جدی آمریکا باقی نمی‌گذارد؟ یا اینکه دو طرف بیش از اندازه به یکدیگر ظنین و بدگمانند؟ و یا اینکه نیروهایی خارج از کنترل دو کشور در پی ایجاد درگیری بین آنها پیش از ورود جو بایدن به کاخ سفید هستند؟

پاسخ روشن به هر یک از این پرسش‌ها نیازمند اطلاعات محرمانه و پشت پرده‌ای است که طبعاً از دسترس یک تحلیل‌گر کاملاً به دور است اما از نقطه‌نظر منطقی هر یک از آنها می‌تواند بنا به مراتبی درست باشد.

به عبارت دیگر، نوع منش سیاسی ترامپ با اینکه بخواهد میراثی از یک جراحت بسیار عمیق در روابط تهران - واشنگتن روی دست جو بایدن بگذارد، چندان ناسازگار نیست. از طرفی، رژيم اسلامی هم که همچنان بر “انتقام خون قاسم سلیمانی” اصرار می‌ورزد شاید چنین انتقامی را در واپسین روزهای زمامداری ترامپ، افتخارآمیزتر و کم هزینه‌تر از دوران ریاست رژيم جو بایدن تصور کند.

بدگمانی فزایندۀ دو طرف هم که نیاز به استدلال ندارد و همچون ماه تابان بر آسمان صاف و زلال می‌درخشد!

فقط این می‌ماند که آیا در این وسط نیروهایی خارج از کنترل دو طرف مشغول دسیسه برای ایجاد درگیری نظامی بین دو کشور هستند؟

قاعدتاً این نوع نیروها همیشه در همه جای جهان وجود دارند اما بعید است آنچنان مرموز و پیچیده عمل کنند که دستگاه‌های امنیتی دو کشور قادر به کشف یا فهم رفتار آنها نباشند! البته فقط بعید است اما غیرممکن نیست بخصوص اگر دستگاه‌های فوق با خطر نفوذ هم روبرو شده باشند!

بازگشت به خانه