معامله در معامله

جو بایدن برای احیای برجام به یک توافق جدید نیاز دارد

گزارش کيهان لندن

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 17 دسامبر (27 آذر) به خبرگزاری رویترز گفت برای احیای برجام در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن نیاز به یک توافق جدید است زیرا به گفته او «شرایط نسبت به گذشته تغییر زیادی داشته است.»

رافائل گروسی می‌گوید جمهوری اسلامی ایران تخلفات زیادی داشته و نمی‌توانم باور کنم که به این سادگی از بازگشت به خانه اول حرف می‌زنند چرا که خانه اول دیگر وجود ندارد!

او افزود: «مواد اتمی بیشتر، فعالیت بیشتر و سانتریفیوژهای بیشتری وجود دارد و موارد بیشتری هم در حال اعلام است. خوب، اینها چه می‌شود؟ این پرسشی برای آنها در سطح سیاسی است که باید در موردش تصمیم بگیرند».

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این بدان معناست که باید «معامله‌ای در معامله» وجود داشته باشد، گفت: «بله، بله. بی‌شک! واضح است که باید پروتکل یا یک توافق یا تفاهم‌نامه یا اسناد کمکی باشد که بطور واضح مشخص کند چه کاری باید انجام شود.»

ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران بیش از 2.4 تُن است که 12 برابر بیشتر از حد مجاز است که در برجام تعیین شده. البته این میزان بسیار کمتر از هشت تُن اورانیوم ذخیره شده پیش از امضای توافق اتمی است.  ایران اورانیوم را تا 4.5 درصد غنی‌سازی کرده اما حد مجاز آن 3.67 درصد است، هرچند که پیش از توافق اتمی جمهوری اسلامی ادعای غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد می‌شد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: «چیزی که می‌بینم این است که ما بطور کامل در حال بازگشت به دسامبر سال 2015 [یک ماه قبل از اجرای محدودیت‌های ناشی از برجام] هستیم. اگر می‌خواهند این کار را بکنند [بازگشت به تعهدات] می‌توانند خیلی سریع این کار را انجام دهند. اما برای همه آن موارد ما یک روش برنامه‌ریزی شده داشتیم.»

محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی دی‌ماه 1398 در یک سخنرانی در شهر مومبای هندوستان در جمع فعالان اقتصادی هندی در هتل «ترایدنت» ادعا کرد «به هیچ عنوان برای توافق جدید با آمریکا مذاکره نمی‌کنیم.» او در آبان 1399 در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس گفت «تحت هیچ شرایطی مذاکره مجدد درباره برجام را حتی بررسی هم نمی‌کنیم!» اما مواضع ظریف و درواقع نظام جمهوری اسلامی متناقض‌تر از آن است که این ادعاها ارزش و اصالت داشته باشد زیرا خود او در مصاحبه‌های دیگر می‌گوید «اگر ایالات متحده آمریکا خواهان پیوستن دو باره به برجام باشد، آماده‌ایم تا در خصوص شرایط احیای برجام مذاکره کنیم.» حسن روحانی که اکنون برای مذاکره با آمریکا بیش از سایر مقامات نظام تلاش می‌کند تا آن را در ماه‌های پایانی دولت دوم خود در کارنامه‌اش ثبت کند، همان فردیست که می‌گفت «مذاکره با آمریکا دیوانگی است»!

هوا چون اینگ سخنگوی وزارت خارجه چین نیز اخیراً در سخنانی «توافق هسته‌ای کنونی با ایران را بسیار پیچیده و حساس» خواند و افزود «تغییرات عمده‌ای در راه هستند.»

فو تسونگ مدیر بخش کنترل تسلیحات وزارت خارجه چین نیز پیش از این گفته بود برجام نمی‌تواند تمام مسائل امنیتی منطقه را حل کند. وی افزوده بود، مشروط به حفظ اثربخشی برجام، چین از سکوی دیگری برای گفتگو و توافقات جدید حمایت می‌‌کند.

آناتولی ویکتوروف دیپلمات با سابقه روس و سفیر کنونی این کشور در اسرائیل نیز در گفتگو با روزنامه اسرائیلی «معاریو» می‌گوید «بعید نیست برخی مفاد این توافق اصلاح شوند.»

اما از اینها مهمتر مواضع هایکو ماس وزیر خارجه آلمان است. وزیر خارجه آلمان به مجله «اشپیگل» گفت «ما به ایران اعتماد نداریم. بازگشت به توافق قبلی کافی نیست و باید توافقی بیشتر از برجام [برجام‌پلاس] انجام گیرد که منافع ما را نیز مد نظر قرار دهد. ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و باید برنامه ساخت موشک‌های بالستیک را متوقف کند و به تهدیدات منطقه‌ای پایان دهد.»

آنچه تهران باید آماده باشد بر سر آن مذاکره کند: موشک‌ها، شبه‌نظامیان منطقه و احتمالاً موجودیت اسرائیل است. علی خامنه‌ای برای لغو تحریم‌ها و مذاکره آمریکا چراغ سبز نشان داده است. اما از نگاه بسیاری تحلیلگران معامله جدید با رژیم ایران به این سادگی‌ها ممکن نیست به ویژه آنکه اکنون پای مسائل حقوق بشری نیز به میان کشیده شده است. «برجام 2 و 3»، «برجام‌پلاس»، «معامله در معامله»، «مسائل ناموسی» یا هرچه شبیه به اینها مربوط به مذاکره غربی‌ها با ایران با شرایط گذشته متفاوت خواهد بود.

پس از امضای توافق اتمی در سال 2015 دست‌کم طی دو روز یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار به رژیم ایران پول داد که بخشی از آن با یک هواپیمای کوچک بطور نقد به تهران منتقل شد. اوباما به این امید بود که پس از توافق اتمی از یکسو تهدیدهای رژیم کاسته ‌شود و از سوی دیگر با تقویت میانه‌روها [اصلاح‌طلبان] رفتار جمهوری اسلامی در داخل کشور و منطقه کمی عادی گردد اما حاصل آن نزدیک‌شدن تهران به تولید بمب ‌اتم و تقویت مالی و تسلیحاتی شبه‌نظامیان منطقه و سرکوب مخالفان در داخل شد. همان دلایلی که به خروج دونالد ترامپ از توافق اتمی انجامید و او گفت رژیم ایران به روح برجام لطمه می‌زند.

سلامی: دشمن می‌گوید موشک نداشته باشید

هرچند نشانه‌های آمادگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای مذاکره با غربی‌ها کم نیست اما خط و نشان کشیدن برای آمریکا از سوی فرماندهان رده بالای سپاه پاسداران همچنان ادامه دارد.

یک روز پس از آنکه علی خامنه‌ای گفت برای لغو تحریم‌ها حتی یک ساعت هم نباید صبر کرد حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران در یک سخنرانی در شهر ساری گفت «دشمن می‌گوید از مسلمانان و مظلومان و حتی از خودتان دفاع نکنید، موشک نداشته باشید تا ما بدون ترس از موشک، شب و روز شما را بزنیم و دانش نداشته باشید زیرا دانشمندان‌تان را می‌کشیم.»

وی افزود: «دشمن می‌خواهد تا عقب بمانیم و می‌گوید نیازی نیست با هویت اسلامی زندگی کنید، آنان همه وجود ما را می‌خواهند و ما هم به آنان می‌گوییم شما غلط می‌کنید برای ما تصمیم بگیرید، ما مسلمانیم و فقط در مقابل خدا تعظیم می‌کنیم.»

با همه این لاف و گزاف‌ها  اما تجربه نشان می‌دهد آنجا که خامنه‌ای تصمیم به «نرمش قهرمانانه» و سر کشیدن جام زهر بگیرد، با یک تشر پیدا یا پنهان، همه این افراد از جمله اطرافیان وی خاموش خواهند شد و از ولی فقیه خود تبعیت می‌کنند. اما این احتمال هم هرچند کم، اما مردود نیست که اصرار غرب برای مذاکرات موشکی و منطقه‌ای چون مستقیم با منافع فردی و گروهی فرماندهان سپاه پاسداران مرتبط است مذاکره برای یک توافق جدید را از درون جمهوری اسلامی با مشکل روبرو کند: مشکلی که حتی می‌تواند منجر به رویارویی درون نظام شود. چه بسا بر همین اساس است که خامنه‌ای در سخنرانی اخیر خود با سوء استفاده از «ملت ایران» بر «حفظ اتحاد ملّی» و همصدایی که درواقع رو به نیروهای داخل نظام است، تأکید کرد وگرنه مردم و «ملت ایران» که نقشی در این درگیری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها ندارند!

جمعه 28 آذر 1399 برابر با 18 دسامبر 2020

https://kayhan.london/fa/?p=223198

بازگشت به خانه