ناخدا محمد فارسی: تحلیلی بر اجلاس بغداد

تأسيس: 14 مرداد 1392 ـ در نخستين کنگرهء سکولاردموکرات های ايران -همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

خانه | آرشيو صفحات اول سايت | جستجو در سايت | گنجينهء سکولاريسم نو

11 شهریور ماه 1400 - 2 ماه سپتامبر 2021

خبرگزاری العربیه،‌ یکشنبه ۷ شهریور ۱۴۰۰، پیرامون اجلاس بغداد نوشت: «آیا با خروج نظامیان آمریکا از عراق آشفتگی خروج آمریکا از افغانستان تکرار خواهد شد؟(۱)» لازم به یادآوری است که نخست وزیر عراق در آخرین سفر خود به آمریکا، ۵ مرداد ۱۴۰۰، پس از ملاقات با آقای بایدن اعلام کرد که «نیروهای امریکا تا پایان سال مسیحی جاری از عراق خارج خواهند شد».

نخست وزیر عراق در اجلاس بغداد اعلام نموده، خروج آمریکا از عراق هرگز با آشفتگی و هرج و مرج مانند کابل روبرو نخواهد شد! سخنگوی ارتش عراق، سرتیپ یحیی رسول، هم تذکر داده است که نیروهای نظامی و امنیتی عراق با تجربهء سال ها جنگ علیه داعش، انسجام فرماندهی لازم برای اتجام وظایف محوله را دارد. این در حالی است که هنوز آمریکا بطور تقریب ۶۰۰۰ نیروی نظامی در عراق دارد که همراه با نیروی امنیتی و شبه نظامیان مستقر در عراق علیه داعش جنگیده اند. در هنگام جنگ با داعش، بطور تقریب ۴۰ درصد از خاک عراق در دست داعش بود و نیروهای امنیتی عراق به تنهایی قادر به بیرون راندن داعش نبودند. سخنگوی ارتش عراق اظهار نموده که نمی توان وضعیت ارتش عراق را با ارتش افغانستان مقایسه کرد! وی اضافه کرد، امروزه عراق دارای نیروهای مسلح و سیستم دفاع غیرعامل است که قادرند از کشور و مردم عراق حفاظت نمایند.

در اجلاس بغداد نمایندگان کشورها در سطوح بالا شرکت داشتند از جمله رئیس‌ جمهوران مصر، فرانسه، نخست وزیر امارات، امیر قطر و پادشاه اردن در سطح مقام اول کشور و ترکیه، ایران و عربستان در سطح وزیران خارجه. نکتهء قابل توجه آنکه رئیس جمهور فرانسه اظهار داشته که پس از خروج نظامیان امریکا از عراق، نظامیان فرانسه در آن کشور باقی خواهند ماند. می توان گمانه زد که اظهارات امانوئل مکرون بدلیل نگرانی خبرگزاری العربیه باشد که این سئوال را مطرح کرده «آیا با خروج نظامیان آمریکا از عراق آشفتگی خروج آمریکا از افغانستان تکرار نخواهد شد؟» مکرون افزوده است: «مهم نیست که آمریکا پیرامون خروج نظامیان آمریکا از عراق چه تصمیمی اتخاذ نماید، نیروهای فرانسه از عراق خارج نخواهند شد!» آقای مکرون اعلام کرد هم اکنون نظامیان فرانسه امکانات لازم برای مقابله با گروه های تروریستی در عراق را دارد.

لازم است یادآور شویم هنگامی که داعش ۴۰ درصد از کشور عراق را در دست داشت، ارتش آمریکا، شبه نظامیان نیابتی عراقی، ایرانی، حزب الله لبنان و دیگر گروه های شبه نظامی جهادی در کنار نیروهای امنیتی عراق جنگیدند و آیت الله سیستانی رهبر شیعیان عراق برای مغلوب کردن داعش حکم تشکیل سپاه بسیج مردمی را صادر کرد. پس از اشغال عراق توسط نیروهای ائتلاف، ارتش بعثی عراق همانند ارتش افغانستان منحل شد. در نتیجه اظهارات سخنگوی ارتش عراق بسیار قابل تأمل است! ارتش عراق تا سرنگونی صدام حسین و اشغال کشور توسط نیروهای ائتلاف آمریکا، ارتش منسجمی تحت فرماندهی صدام حسین بود. پس از اشغال کشور عراق در سال ۲۰۰۳ ارتش عراق بکلی منحل شد. پس از سرکوب داعش، گروه های شبه نظامی عراقی با عنوان «نیروی بسیح مردمی» بوجود آمد که بطور خلاصه می توان از نیروی حشد الشعبی، سپاه بدر، کتائب حزب الله و کتائب اهل حق، کتائب سید الشهدا و غیره نام برد که بسیاری از آنها توسط سپاه قدس سپاه پاسداران تشکیل و سازماندهی شده اند.

اکنون اطلاع دقیقی پیرامون ارتش عراق در دسترس نیست. هر گاه دولت عراق با اعمال تروریستی شبه نظامیان نیابتی و وابسته به رژیم ایران مواجه بوده، پرسنل امنیتی عراق با این گروه ها مقابله کرده اند، ولی از ارتش عراق سخنی به میان نمی آید. خبرگزاری رویترز روز شنبه ۴ تیر ۱۴۰۰ خبر داد که نیروهای شبه نظامی وابسته به رژیم ایران در عراق مراسم رژه باشکوهی را برگزار کرده اند، تا قدرت خود را به نمایش بگذارند! در این رژه نظامی، شبه نظامیان تانک، قایق و مهمات مورد استفاده خود را در استان دیاله شمال بغداد به نمایش گذاشتند. تاکنون علیرغم تلاش های بسیار نخست وزیر عراق برای انحلال نیروی بسیج مردمی، این نیرو کماکان به موجودیت و اقدامات تروریستی خود ادامه می دهد. پس از خروج نظامیان آمریکا از عراق این نیروها بسادگی قدرت را رها نخواهند کرد.

قبلاً یاداور شده ایم، از هنگامی که آقای بایدن ریاست جمهوری آمریکا را بعهده گرفت، شبه نظامیان نیابتی رژیم اسلامی ایران، حملات خود علیه پرسنل و منافع ائتلاف به رهبری آمریکا در عراق را افزایش دادند. در ۲۳ آوریل ۲۰۲۱ گروه کتایب حزب الله تحت نفوذ رژیم اسلامی ایران و دیگر شبه نظامیان شیعه در داخل سازمان تروریستی حشد الشعبی یا نیروی بسیج مردمی، رسماً امتناع خود را از رها کردن سلاح های خود اعلام کرده اند. ابوعلی الاسکاری سخنگوی این گروه ها اعلام کرد که «نیروهای بسیج مردمی هرگز منحل نمی شوند و کتائب حزب الله سلاح های خود را تنها در ظهور امام زمان تحویل می دهد.»

بنظر می رسد که سیاست خارجی آمریکا بر این پایه استوار بوده است که نیروهای نظامی خود را از خاورمیانه و بخصوص از افغانستان و عراق خارج کند. تجربه افغانستان بسیار قابل تأمل است. شاید سیاستمداران آمریکا از تجربهء تلخ خروج از افغانسان درس عبرت گرفته و راه کار بهتری برای خروج از عراق برنامه ریزی کنند. احتمالاً شرکت رئیس جمهور فرانسه در اجلاس بغداد که، نسبت به شرکت کنندگان منطقه ای، بسیار غیر متجانس بود، در همین راستا باشد. آمریکا تجربهء تلخ خروج از ویتنام را هم داشت ولی از آن استفاده نشد، شواهدی در دست نیست که تجربیات تلخ گذشته در هنگام خروج آمریکا از عراق تکرار نگردد!

سایمون تیزدال، خبرنگار رسانهء اینترنیتی مایکروسافت (ام-اس-ان)، روز ۷ شهریور ۱۴۰۰ نوشته است کابل تنها شروع کار است. مؤتلفین آمریکا بسیار نگران آیندهء خود هستند، هنگامی که آقای بایدن بطور کلی پیرامون مبارزه با تروریست به آنها پشت کرده است(۲). اقدام ائتلاف آمریکا که ۲۰ سال قبل برای مبارزه با القاعده در افغانستان شروع شد، اکنون با آشفتگی ناهنجاری بسیار، میدان را به دشمن کینه توزی مانند طالبان و داعش خراسان (داخ) واگذار کرده و از افغانستان خارج می شود! نتیجهء ۲۰ سال تلاش برای سرکوب القاعده با شکست فاحشی روبرو شده و گروه های تروریستی بیشتری در جهان بوجود آمده است. شگفت آنکه اکنون آمریکا با دشمنی که مدت ۲۰ سال با آن جنگیده است، طالبان، مذاکره و همکاری می کند تا بتواند از کشور افغانستان خارج شود. جای بسی شگفتی!

به احتمال زیاد اعمال تروریستی افزایش خواهد یافت. کشور افغانستان مکان آموزش گروه های تروریستی برای انجام اقدامات تروریستی در کشورهای غربی بخصوص در خاک آمریکا خواهد شد. جهان غرب دیگر آن بلند پروازی لشگرکشی و اشغال کشورها و یا تغییر رژیم را از دست داده و مجبور خواهد بود روش های جدیدی برای جلوگیری از اقدامات تروریستی برعلیه خود انتخاب کند. برقراری تحریم علیه کشورهای تروریست پرور کارساز نبوده و آمریکا این مقوله را، بخصوص علیه رژیم اسلامی در ایران، تجربه کرده است. سازمان دهی گروه های ضربتی برای اجرای پروژه های ویژهء زمانی و مکانی در نقاط جهان شاید گزینهء مطلوبی به نظر برسد، اما مؤثر بودن آن غیرقابل پیش بینی است. نمونهء بارز آن در هنگام ریاست جمهوری جیمی کارتر اتفاق افتاد؛ عملیات پنجه عقاب برای نجات گروگان های سفارت آمریکا در تهران که با شکست مواجه شد. می توان پیش بینی کرد آمریکا وضعیت بهتری برای خروج از عراق نخواهد داشت. در هنگام خروج، آمریکا از چند جانب می تواند مورد حمله قرار گیرد؛ گروه های شبه نظامی خودسر در عراق و در مرزهای ایران، حزب الله از طریق سوریه و لبنان و دیگر گروه های جهادی کمتر شناخته شده.

بعد از انقلاب اسلامی در ایران و مماشات جهان غرب با رژیم تروریست پرور اسلامی ایران، ثابت شد که آمریکا و متحدان آمریکا در اروپا قادر نیستند در مقابل اقدامات تروریستی مذهبی مقاومت کنند. عدم تصمیم گیری قاطع باعث گردیده گروه های تروریستی بیشتری در بسیاری از نقاط جهان ایجاد شود. برای مثال حضور گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه که بظاهر سرکوب شد نمونه بارزی است، اکنون داعش در مرز بین عراق و سوریه وجود دارد و در مواقعی دست به اقدامات تروریستی زده است و به احتمال قوی دوباره تجدید سازمان خواهد کرد و عملیاتی خواهد شد. گروه های بنیاد گرای بسیاری دیگر در سراسر آفریقا، آسیا و خاورمیانه شکل گرفته، که کنترل آنها بمراتب مشکل تر از هنگامی است که داعش در عراق و سوریه ادعای خلافت اسلامی داشت!

نتیجه آنکه، بعلت عدم برنامه ریزی جامع، بی خردی و عدم شناخت از گروه های تروریستی جهادی و بخصوص منابع پشتیبانی از آنها، جهان سرمایه داری به دلیل منافع مالی و تجاری، برای مهار آنها به دیپلماسی روی آورد. تجربه نشان داده است روش دیپلماسی جوابگو نبوده و تا کنون راه مبارزه مؤثری نیز ارایه نشده است. اجلاس بغداد هم بنظر نمی رسد نتیجه ملموسی در پی داشته باشد. بنابراین، با کمال تأسف باید اذعان داشت تامین امنیت جهانی ممکن نخواهد شد مگر اینکه تصمیمی قاطع برای حذف منابع مالی و پشتیبانی گروه های تروریستی گرفته شود، در غیر این صورت رعایت و تأمین حقوق بشر و دموکراسی جهانی همچنان در معرض خطری جدی باقی خواهد ماند.