نگاه منفی ترکیه به پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو

بی.بی.سی فارسی

  یکی مهم‌ترین تحولات ناشی از حمله روسیه به اوکراین، پایان دهه‌ها بی‌طرفی نظامی دو کشور مهم اسکاندیناوی یعنی فنلاند و سوئد بود. اولی اعلام کرده که رسما برای عضویت در ناتو درخواست داده و انتظار می‌رود سوئد هم به تبعیت از همسایه خود در روزهای آینده درخواستش را تسلیم کند.

  به دنبال درخواست فنلاند، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، پیمان آتلانتیک شمالی، در بیانیه‌ای گفت این ائتلاف آماده پذیرش این کشور است با این باور که مشارکت آنان به امنیت و منافع دو طرف کمک می‌کند. همین موضوع در مورد سوئد هم مصداق دارد چرا که واشنگتن، برلین، لندن و پاریس تعهد این دو کشور را برای عضویت در مهمترین سازمان امنیتی جهان تایید کرده‌اند.

  با این حال، ترکیه که دومین ارتش بزرگ ناتو است، با این تصویر مثبت که تقریبا تمام کشورهای عضو از جمله مهم‌ترین آنها توصیف می‌کنند، موافق نیست. رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، در اطلاعیه‌ای در ۱۳ ماه مه اعلام کرد که چطور آنکارا درباره پذیرش فنلاند و سوئد به عنوان عضو ناتو با بقیه اعضا اختلاف نظر دارد.

  او در استانبول به خبرنگاران گفت: "در حال حاضر، ما تحولات مربوط به سوئد و فنلاند را دنبال می‌کنیم اما نگاه مثبتی نداریم." آقای اردوغان با اشاره به گروه پ‌ک‌ک که آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد آن را در فهرست گروه‌های "تروریستی" قرار داده‌اند، سوئد و فنلاند را متهم کرد که "مهمانخانه تروریست‌ها" هستند.

روابط تلخ با استکهلم

  ترکیه مدت‌های طولانی است که سوئد را به خاطر روابط نزدیک با پ‌ک‌ک (حزب کارگران کردستان) و ی‌پ‌گ (یگان‌های مدافع خلق) که آن را شاخه سوریه پ‌ک‌ک می‌خواند، شماتت می‌کند.

  یکی از دلایل اصلی این مناقشه، تعریف و تفسیر کاملا متفاوت سوئد از مفهوم تروریسم است. سوئد که مدافع حقوق بشر و دموکراسی بوده، از نزدیک خواسته‌های کردها در ترکیه را دنبال کرده است حتی به قیمت آزردگی ترکیه.

  برای مثال وزیر خارجه ترکیه به شدت آنا لیند، وزیر خارجه سوئد را برای برگزاری یک نشست ۲۰۲۰ استکهلم با نمایندگان ارشد ی‌پ‌گ محکوم کرده است.

  ترکیه و سوئد همچنین بر سر عملیات مرزی ترکیه در شمال شرقی سوریه به نام علمیات چشمه صلح در اواخر سال ۲۰۱۹ با هم مجادله کردند. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه و آنا لیند، وزیر خارجه سوئد در جریان دیداری در آنکارا در سال ۲۰۲۱ با هم وارد مجادله لفظی شدند.

روابط بهتر ترکیه و فنلاند

  در مقایسه با سوئد، روابط آنکارا و هلسینکی به مراتب بسیار بهتر است. آری ماکی، سفیر فنلاند در آنکارا، در اطلاعیه‌ای در ۱۲ ماه مه امسال روابط کشورش با ترکیه را "بسیار عالی" توصیف و یادآوری کرد که پکا هاویستو، وزیر خارجه فنلاند، در سال ۲۰۲۰ دو بار به ترکیه سفر کرده است.

  آقای هاویستو در مصاحبه‌ای با خبرگزاری نیمه رسمی آناتولی در فوریه امسال گفت ترکیه از تقاضای فنلاند برای پیوستن به پیمان ناتو استقبال می‌کند. با وجود این اظهارنظر، رییس‌جمهور ترکیه تاکید کرده که آنکارا نگاه مثبتی به پیوستن دو کشور اسکاندیناوی به ناتو ندارد.

برنامه ترکیه چیست؟

  با وجود این عوامل تحریک‌کننده در روابط ترکیه با این دو کشور، در آنکارا بسیاری از جمله دیپلمات‌های خارجی و کارشناسان داخلی از این اقدام ترکیه شگفت‌زده شده‌اند. با توجه به تغییرات شدید در ساختار امنیتی اروپا و فراتر از آن، بعد از حمله روسیه به اوکراین، ترکیه با موفقیت اهمیت خود را به عنوان یک بازیگر مهم ژئوپلتیک در داخل پیمان ناتو نشان داده است.

  حمایت سیاسی و نظامی ترکیه از اوکراین و تلاش‌هایش برای میانجیگری بین دو کشور درگیر جنگ به آنکارا کمک کرد تا وجهه مخدودش خود در غرب را بازسازی کند. با این‌ حال، بسیاری در آنکارا اعتقاد دارند که رای وتوی ترکیه برای پیوستن این دو کشور اسکاندیناوی به ناتو، که می‌خواهند دربرابر حملات احتمالی روسیه سپر امنیتی بهتری ایجاد کنند، اقدامی در جهت تخریب دوباره چهره ترکیه و انزوای این کشور از جهان غرب خواهد شد.

ترکیه وتو خواهد کرد یا مذاکره؟

  روزها و هفته‌های آینده برای شفاف‌کردن قدم‌های بعدی ترکیه در قبال پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو، روزهای مهمی هستند. اولین نشست بعد از ابراز تمایل این دو کشور برای پیوستن به پیمان ناتو در اجلاس فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو روزهای ۱۴ و ۱۵ مه در برلین برگزار می‌شود.

  وزرای خارجه فنلاند و سوئد در پایان ماه مه در یک شام کاری غیررسمی شرکت خواهند کرد که عضویت احتمالی کشورهایشان موضوع روی میز خواهد بود. مولود چاووش‌اوغلو،‌ وزیر خارجه ترکیه، هم که در این جلسه هست، پشت میز شام با طرف‌هایش درباره این موضوع بحث خواهد کرد.

  همچنین وزیر خارجه ترکیه قرار است ۱۸ مه در واشنگتن با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا "صحبت‌های اساسی‌" را مطرح کند که این موضوع هم یکی از موارد مهم آن خواهد بود.

  با این حال مهم‌ترین اتفاق در مادرید خواهد افتاد که تمام ۳۰ رهبر ناتو از جمله جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه و سایر سران ناتو در آن حضور خواهند داشت. انتظار می‌رود تا پیش از اجلاس مادرید دو کشور سوئد و فنلاند درخواست رسمی خود برای پیوستن به ناتو را به این ائتلاف داده باشند. در نتیجه در نشست ۲۹ و ۳۰ ماه ژوئن سران ناتو درباره مراحل پیوستن این دو کشور بحث خواهند کرد.

  این نشان می‌دهد که هنوز برای مذاکره درباره این فرآیند زمان است. انتظار می‌رود که آقای اردوغان و دستگاه دیپلماسی ترکیه از این زمان برای گرفتن امتیازهایی در بعضی جبهه‌های مهم از جمله موضوعات مورد علاقه این کشور استفاده کنند.

بازگشت به خانه