نتایج آموزندهء انتخابات سوئد

سارا فرزان

یکشنبه یازده سپتامبر 2022 سوئد شاهد صحنهء رقابت های احزاب و  سیاست مداران دو بلوک چپ و راست در مسیر کسب قدرت سیاسی و به دست گرفتن دولت بود و این رقابت، پس از سی سال، به یک دگرگونی خاص انجامید و با پیروزی احزاب دست راستی به پایان رسید.

پارلمان سوئد 349 نماينده دارد و 349 کرسی پارلمان با توجه به آراء کسب شده توسط احزاب در جریان انتخابات بين آنها توزيع می شود. در حال حاضر احزاب  در سوئد در دو بلوک راست و چپ فعالیت می کنند. احزاب سوسیال دمکرات، سنتر پارتی (حزب مرکز)، ونستر پارتی (حزب چپ) و میلیو پارتی (حزب محیط سبز) در بلوک چپ، و حزب مودرات (راست میانه رو)، دمکرات های سوئد (راست افراطی)، لیبرالها و کریستین دمکرات ها (مسیحیان دمکرات سوئدی) در بلوک راست هستند. البته احزاب کوچکی هم وجود دارند که در صورت کسب حداقل چهار درصد آرا می توانند در پارلمان، شوراهای استانی و شهرداری ها نمایندگانی داشته باشند. قابل توجه اینکه پارلمان سوئد، در مقايسه با ساير پارلمان های کشورهای دیگر، دارای درصد بالائی از نمايندگان زن بوده و اين رقم به 47 درصد رسیده است. 

همانطور که گفته شد، بیش از سی سال بود که چپ های سوسیال دمکرات صحنهء بازی های سیاسی سوئد را کارگردانی می کردند و، در نتیجه، این تغییر چشم گیر نمی تواند بی علت باشد. صاحب نظران در تفسیر نتایج این انتخابات بر این نظرند که مسئلهء «مهاجران مسلمان» در سوئد یکی از مسائل مهمی بوده که به شکست بلوک چپ، با سر دم داری چپ های سوسیال دمکرات سوئد، انجامیده است.

حزب دست راستی دموکرات‌های سوئد، در پایان دههء 1980، با اعلام سیاست هائی افراطی و ضد مهاجرتی تولد یافت، در سال 2010 با 5.7 درصد آرا وارد پارلمان شد، و در سال 2018 این رقم را به 17.5 درصد افزایش داده و در 2022 انتخابات اخیر توانست نزدیک به 21 درصد آراء را به خود اختصاص داده و همراه با دیگر احزاب دست راستی بخاطر تکیه بر نقاط ضعف سیاست ها و برنامه های چپ ها - از جمله سیاست های سخاوتمندانه در رابطه با مهاجرت، تسهیل در رسیدگی به جرائم و بخشش مجرمان و نیز بی توجهی به صرف مبالغ هنگفت از محل درآمد مالیات دهندگان برای پرداخت های اجتماعی به تازه واردها و مهاجرین، عدم ادغام اجتماعی و پیوستگی نیافتن مهاجرین با جامعه و، در پی آن، افزایش جرم و جنایت، و نیز کاهش یافتن مجازات مجرمان -  توانست آراء اکثریت رأی دهندگان سوئدی را به دست آورد.

این رشد چشمگیر از نوعی چرخش آرا و تغییر دیدگاه های مردم نسبت به سیاست ها و بویژه طرح و برنامه های گروه های چپ حکایت دارد و خبر از این واقعیت می دهد که در چهار سال گذشته، از محبوبت این حزب کاسته شده و اگرچه این حرب همچنان پرطرفدار ترین حزب سوئد است اما، در مقایسه با افزایش محبوبت راست ها و نیز پیروزی آنها در انتخابات اخیر می توان از نوعی عدم موفقیت آنها یاد  کرد.

اما داستان تنها به سیاست های پشتیبان مهاجران مربوط نیست و بخشی از آن به تحرکات سازمان یافتهء مسلمانان نیز مر بو است. در سال  1999 بین جنبش سوسیال دمکراتیک چپ ها و گروه های اسلامگرای «ایمان و همبستگی» و «شورای مسلمانان سوئد» قراردادی بسته شد. بر اساس این «قرارداد» گروه های مزبور، مشروط بر اینکه برای سوسیال دموکرات ها تبلیغ کنند، قادر شذند تا از خزانهء عمومی دولت بودجه دریافت کنند. آنها هم از همین راه جایگاه جنبش ها وگروه های اسلامی را تثبیت و خود را بعنوان نمایندهء مسلمانان سوئد معرفی کردند که در انتخابات اخیر از کل آراء شمارش شده یک و نیم درصد مربوط به احزاب نو و تازه تاسیس بود و با این حساب ورود احزاب تازه تاسیس به پارلمان هنوز عملا محال خواهد بود اما روابط بین چپ ها و گروه های مسلمان مسلماً به ضرر سوسیال دموکرات ها تمام شده و لازم است آگاهی ها نسبت به فعالیت های اینگونه تکشلات حزبی افزایش یابد.

در میان احزاب تازه تاسیس فعالیت گستردهء حزب  اسلام گرای «نیانس» قابل توجه است: در آگوست 2019، میکائیل یوکسل - سیاستمدار سوئدی با اصالت ترک که سابقا عضو حزب دمکرات های متمایل به راست مرکزی (چپ) بود، با حمایت سوسیال دمکرات های چپ سوئد، حزب جدید «نیانس» را تاسیس کرد؛ حزبی که معتقد است مسلمانان می توانند جامعهء سوئد را تحت تأثیر خود قرار دهند. اما دیری نپائید که معلوم شد که پدر «یو کسل» عضو و شریک ائتلاف حزب عدالت و توسعه اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، است و خودش هم با «گرگ‌های خاکستریِ» ترکیه (شاخهء حزب ملی‌گرای افراطی آن کشور) ارتباط دارد. در نتیجه او از حزبی که خود راه اندازی کرده بود اخراج شد. اما جزب به فعالیت های خود در سوئد ادامه داد و تاکنون تلاش کرده تا در سه موقعیت پارلمان، شورای استانی و کومون ها (شورای شهرداری ها) کسب موقعیت کند اما این کوشش تاکنون با اقبال چندانی رو به رو نبوده، هرچند آنها در مالمو و در برخی از مناطق حاشیه نشین و مهاجر نشین گوتنبرگ و استکهلم توانستند، با ایجاد کمپین های قوی، آراء زیادی کسب کنند.

«نیانس»، که یک حزب اسلامی به شمار می رود، با شعارهائی همچون مبارزه با اسلام هراسی، خواستاری محدود کردن آزادی بیان و جلوگیری از قرآن سوزی، و همجنین محدود کردن حقوق کودکان و اعطای حق تصمیم گیری در آنها صرفا به اولیاء شان به میدان آمده بودند. لازن به ذکر است که در مورد خواست مربوط به کودکان، این گروه بر این باورند که سوئد فرزندان مسلمانان را از آنها می رباید و در مراکز «سوسیال» تحت تعلیم و تربیت سکولار خود قرار می دهد. بخصوص که در سوئد در صورتیکه در خانواده نسبت به کودک خشونت اعمال شود نهاد سوسیال حق دارد بچه را از پدر مادر بی صلاحیت جدا کند.

توجه به یک پیشینهء دیگر در این رابطه هم جالب است: نخست اینکه، بنا بر اظهار نظر و استدلال ناظران، ریشه های این حزب با اخوان المسلمین و اسلامگرایان افراطی گره خورده است. . دو دیگر هم اینکه در ژوئن 2017 اردوغان، رهبر به ظاهر سکولار اما اسلامگرای ترکیه، طی مصاحبه ای در تلویزیون آلبانی به تشریح سیاست های خود پرداخته و اعلام کرد که در ایجاد پل‌های اقتصادی، اجتماعی و مذهبی با احزاب اروپایی که از نظر سیاسی در راستای منافع خود هستند، بسیار قاطعانه عمل کرده است. اردوغان آشکارا اظهار داشت که از احزاب سیاسی بالکان و سایر کشورهای اروپایی که ایدئولوژی مشابهی با ایدئولوژی اسلامگرای حزب عدالت و توسعه دارند حمایت می کند و «هیچ کس نباید از این موضوع ناراحت شود که ما عمیقاً از این احزاب حمایت می کنیم».

البته اگرچه کارشناسان مسایل سیاسی هنوز وجود حزب«نیانس» را یک شوخی سیاسی تلقی می کنند اما این حزب در لایه های پنهان جامعهء سوئد فعالیت می کند، در حالی که در هیچ نظر سنجی  شرکت نکرده و هیچ  اطلاع دقیقی درباره فعالیت های آن وجود ندارد.

در این رابطه و قبل از انتخابات، پیتر اسایسون، دانشمند علوم سیاسی، اعلام کرد که نیانس خارج از چارچوب نظرسنجی‌ها حرکت می‌کند این وضعیت  با سوئد جدید مربوط است سوئدی که در آن افرادی در جایی زندگی می کنند که در آمار و نظر سنجی ها وجود ندارند.

به نظر می رسد رفتار در میان عموم اسلامیست ها رفتاری خاص نهادینه شده که عبارت است از سوء استفاده از اعتماد مردم و حمایت دولت ها، پنهانکاری؛ و تبدیل شدن به مار در آستین از طریق  پوپولیسم و عوامفریبی؛ یعنی درست رفتاری شبیه آنچه که سیاستمداران دغلکاری چون اردوغان و رهبران حکومت اسلامی در ایران و سایر کشورهای به اصطلاح اسلامی دنبال می کنند. بخصوص که امروزه حزب «نیانس»، با استفاده  از کمک های مالی شیوخ خاورمیانه و گروه فاشیستی ترکیه به نام «گرگ های خاکستری»، و نیز دسترسی به امکانات وسیع تبلیغاتی، تلاش کرده است تا خود را وارد صحنهء سیاسی سوئد کند، اما فعلا موفق به ورود به پارلمان نشده است.

بهر حال، پیشرفت های هرچند پیروز نشدهء نیانس از بابت دیگری هم به ضرر چپ های سوئد تمام شده است: در واقع، بسیاری از کسانی که اکنون به نیانسی ها رأی می دهند اگر نیانس نبود به سوسیال دمکرات ها رای می دادند و این بدین معنی است که نیانسی ها که از حمایت سوسیال دمکرات ها و بودجه های آنها استقاده کرده اند حالا خود یکی از علل شکست سوسیال دمکرات ها شده اند.

اما نکتهء جالب در انتخابات اخیر سوئد عدم استقبال مسلمان این کشور  از جریانات سیاسی اسلامی بود. در این انتخابات جامعهء مسلمانان سوئد، با بی اعتنائی به تشکلات جزبی اسلامی و دریغ آراء خود از آنها، به روشنی نشان داد که بخوبی از فاجعه ای که سوء استفاده از دین جهت دست یابی به اهداف سیاسی ببار خواهد آورد آگاه است، و با فرار از چنگال اینگونه احزاب از حیثیت خود و جامعهء اسلامی سوئد دفاع می کند.

با این وجود، حزب «نیانس» و دیگر دکان داران دین کماکان خطری بالقوه و بزرگ برای جامعه  بشمار می روند و احزاب سیاسی مترقی این کشور می بایست راهکاری قوی و موثر برای جلوگیری از  قدرت گیری این نیروهای سیاه را هر چه سریعتر به مرحله اجرا بگذارند، چرا که این گمان می رود که، در چهار سالهء پیش رو، این حزب، با اتخاذ روش های پوپولیستی و ایجاد کمپین های متعدد در مناطق حاشیه نشین و مسلمان نشین شهرهای بزرگ سوئد، بتواند به قدرتی توده ای و متکی به احساسات مذهبی بدل شود و برای جامعهء سوئد فاجعه به بار آورد.

در پایان مصاف انتخاباتی جدید و با بر روی کار آمدن یک دولت جدید دست راستی در سوئد، امید می رود که این مهم به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.

بازگشت به خانه