استمداد باشگاه ادبیات

تأسيس: 14 مرداد 1392 ـ در نخستين کنگرهء سکولاردموکرات های ايران -همزمان با 107 مين سالگرد مشروطه

خانه | آرشيو صفحات اول سايت | جستجو در سايت | گنجينهء سکولاريسم نو

8 اسفند ماه 1401 - 27 ماه فوریه 2023

«باشگاه ادبیات» در دوازدهم اکتبر ٢٠١٠ توسط امیر عزتی- نویسنده و منتقد فیلم تبعیدی مقیم فنلاند- با هدف مبارزه با سانسور، آشتی دادن مردم با کتاب‌خوانی، آشنا کردن مردم با شیوه‌‌های تازۀ مطالعه، حفظ و احیای میراث فرهنگی تمام ایرانیان تاسیس شد.

ابتدا برای استفادۀ بهینه از امکانات دنیای مجازی صفحه‌ای در فیسبوک تاسیس شد که در آن تاریخ فیلتر نبود و ایرانیان داخل کشور بی هیچ مانعی به آن دسترسی داشتند. این صفحه اینک بیش از چهل و شش هزار عضو ثابت دارد.

سال اول به جمع‌آوری کتاب‌های روی وب، ساماندهی آنها و تماس با صاحبان آثار برای کسب اجازه و بازنشر آنها صرف شد. کمتر از دو سال بعد اولین کتاب اختصاصی باشگاه با نام «خط‌ها و نقطه‌ها»(اثر زنده یاد فرامرز سلیمانی) منتشر شد. شمار کتاب‌هایی که تاکنون منتشر کرده‌ایم بیش از هشتاد عنوان است که هیچ کدام بخت انتشار در داخل ایران را ندارند.

در یازده سال گذشته بیش از بیست و دو هزار عنوان کتاب و نشریه کمیاب تهیه، اسکن، پیرایش، بارگذاری و بازنشر شده که بیشترشان فاقد حق مولف بوده و متعلق به عموم مردم است. حقوق بازنشر اینترنتی و رایگان باقیمانده آثار توسط پدیدآورندگان در اختیار باشگاه ادبیات قرار گرفته است. شمار این افراد صدها نفر است که برخی از آنها در داخل ایران به سر می برند و ناچار نمی‌توان هنگام بازنشر آثارشان در باشگاه به نام شان اشاره کرد.

اما این امر درباره نویسندگان و مترجمان خارج از ایران صادق نیست و آثار انان همراه با اشاره به گرفتن اجازه و سپاس گزاری از آنها به اشتراک گذاشته می‌شود (چندین بار به مناسبت‌های مختلف اسامی بسیاری از این کوشندگان راه فرهنگ و هنر در باشگاه اعلام شده است و روی وب قابل دسترسی است).

در یک دهه گذشته همراه با اعمال محدودیت‌های بیشتر توسط رژیم جمهوری اسلامی به کاربران اینترنت در داخل ایران، کوشیدیم راه‌های تماس تازه‌ای فراهم کنیم. ابتدا در دی ماه ١٣٩٠ وبلاگی در بلاگ اسپات تهیه شد که از تیرماه ١٣٩٥ متروک شد چون رژیم بلاگ اسپات را فیلتر کرد.

در ٢٧ دسامبر ٢٠١٥ کانال تلگرام باشگاه تاسیس کردیم که از سوی کاربران داخل کشور با استقبال روبرو شد و اینک نوزده هزار نفر عضو دارد.

از سال سوم تاسیس باشگاه کوشیدیم وبسایتی مستقل فراهم کنیم. چون موسس باشگاه دانش فنی لازم را نداشت، باید از متخصص‌هایی کمک می‌گرفت که حاضر به کار داوطلبانه نبودند و متاسفانه در کشورهای دیگری جز محل اقامت وی ساکن بودند. از این رو تلاش‌های چندباره موسس باشگاه در همکاری با طراحان مختلف موفقیت‌آمیز نبود تا اینکه سرانجام وبسایت اختصاصی باشگاه در نوروز ١٤٠٠ افتتاح شد و در یک سال گذشته بیش از هزار و هشتصد عنوان کتاب و نشریه جدید در آن به اشتراک گذاشته شده است. اما انتقال دست‌آورد یک دهۀ گذشته به این خانه تازه و دائمی هنوز ممکن نشده است.

موسس باشگاه در سال‌های گذشته پروژه‌های بزرگ دیگری نیز در کنار فعالیت‌های معمول باشگاه را پیش برده که مهم‌ترینشان انتشار مجموعۀ «اسنادی از مشروطه پژوهی در ایران» و ایجاد «آرشیو مجازی نشریات» است.

باشگاه ادبیات در یک دهۀ گذشته برای نیل به اهداف خود صرفاً به امکانات مادی و فعالیت داوطلبانه موسس و مدیر آن و اندک کمک‌های داوطلبانه کتابخوان‌های داخل و خارج ایران وابسته بوده و بس.(1)

اما ادامۀ این راه به شکل سابق میسر نیست. چون نیروی جسمانی، درآمد و زمان موسس باشگاه محدود است و با توجه به بالا رفتن سن و هزینه‌ها روز به روز کاهش می‌یابد. از این رو برای ادامه کار، انتقال دست‌آورد یک دهه کار و کوشش به خانه جدید، و از همه مهم‌تر راه اندازی و تکمیل چند پروژه بزرگ- که حکم آواز قوی این موسسه را خواهد داشت - نیاز به همیاری داریم.

هم اکنون بیش از پنج هزار عنوان کتاب اسکن شده وجود دارد که باید پیرایش و روی وب بارگذاری شود. این کار اگر به تنهایی صورت بگیرد دست کم پنج سال دیگر به طول خواهد انجامید.

به علاوه، هم اکنون دو کتابخانه عظیم در داخل و خارج از ایران در اختیار باشگاه قرار گرفته است که ارزشی غیرقابل تصور دارند. اولی بالغ بر پنجاه هزار جلد کتاب، نشریه و جزوه است که در فاصلۀ سال‌های ١٣٠٠ تا ١٣٧٠ منتشر شده و بسیاری از آنها حتی در مراکز دولتی چون کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس نیز وجود ندارند. این نسخ اگر تبدیل به فایل‌های دیجیتال نشوند، به زودی از بین رفته و برای همیشه از دسترس خارج خواهند شد.

دومین کتابخانه تقریباً شامل تمامی آثار منتشر شده به زبان فارسی در چهار دهه اخیر در خارج از ایران است. تا جایی که می‌دانیم، چنین گنجینه‌هایی در اختیار هیچ مرکز ایرانشناسی یا دانشگاهی و دولتی یا خصوصی اروپایی یا آمریکایی نیست. باید این نکته را نیز بیفزاییم که هر دو مجموعه بی هیچ محدودیتی گردآوری شده و شامل کتاب‌ها و نشریات –گاه زیرزمینی و داخلی- گروه‌های سیاسی، ادیان (از جمله یهودیان، بهائیان، آشوریان و ...)، و نحله‌های فکری و قومی است.

برای اسکن، ویرایش و آماده‌سازی، بارگذاری روی وب و بازنشر این دو مجموعه بسیار با ارزش به مکانی جهت استقرار، نیروی انسانی تعلیم دیده، تجهیزات، و طبعاً پرداخت هزینه‌ها - به صورت پیوسته در چند سال آینده - نیاز مبرمی به کمک مالی داریم و امیدواریم در این کار سترگ فرهنگی با «باشگاه ادبیات» همراه شوید.

اطلاعات بیشتر در زمینۀ تاریخچه و فعالیت‌های باشگاه:

1. موسس باشگاه در یازده سال گذشته جدا از کار داوطلبانه روزانه برای انجام کارهای اجرایی، قسمت زیادی از درآمد خود از راه ترجمه، نوشتن و برنامه‌سازی را-تقریباً بیش از یک و نیم میلیارد تومان معادل چهل و پنج هزار یورو- برای تهیه کتاب، اسکن، آماده‌سازی، بارگذاری آنها و تهیه وبسایت هزینه کرده است.

2. موسس باشگاه در یک دهه گذشته برای کشف و بازنشر کتاب‌هایی متعلق به این گروه‌ها تلاش بسیار کرده و حتی با نوشتن مقاله‌های متعدد کوشیده است تا ایرانیان را نسبت به میراث مکتوب و مخفی مانده آنان آگاه کند. از جمله این نمونه‎ها در سایت راهنمای کتاب: