فروپاشی همزمان رژیم و اپوزیسیون آن

سام قندچی

بحث فروپاشی رژیم اسلامی موضوع تازه ای نیست(1). درباره این موضوع بیش از 20 سال پیش دربارهء انقلاب ارتجاعی 1357 ایران، در کتابی تحت عنوان «ایران آینده نگر»، به تفصیل بحث کرده ام اما شاید بی ضرر نباشد این مطلب را تکرار کنم که 4 سال پیش از پیروزی انقلاب 57 نیز این واقعیت که «فروپاشی رژیم قبلی و فروپاشی اپوزیسیون آن از هم جدا نبوده اند» واقعیتی غیرقابل انکار بوده است!

در سال 1353 فروپاشی کنفدراسیون در خارج کشور آغاز شد. در آن تاریخ، رژیم گذشته این فروپاشی اپوزیسیون را در خارج کشور، جشن گرفت، تحولی در خارج کشور که در پی سرکوب شدید جنبش چریکی در داخل کشور روی داده بود، غافل از آنکه همزمان، فروپاشی رژیم شاه در همان بحبوحه ی درآمدهای سرشار نفتی، در حال شکل گرفتن بود، فروپاشی که خود را 4 سال بعد در شکل انقلاب 57 نشان داد! در حقیقت فروپاشی اپوزیسیون و فروپاشی رژیم شاه همزمان در همان سال 1353 آغاز شدند! یعنی هم رژیم و هم اپوزیسیونی که به مدت 20 سال بعد از سال 1332 شکل گرفته بودند، دیگر فروپاشی شان در آن سال آغاز شده بود!

اینکه بخشی از آن اپوزیسیون که جریان مذهبی خمینی بود و دست نشانده ی غرب نبود توانست عاقبت در سال 1357 برنده ی این فروپاشی جامعه ی ایران شود، در این واقعیت که در صحنه ی جهانی، غرب تنها متحدی که برای خود در برابر کمونیسم می دید و می بیند، جریان اسلامگرایی است، تغییری نمی دهد، متحدی که اساساً در رژیم های عربستان و شیخ نشین های خلیج فارس در خاورمیانه متبلور شده بود، و رژیم شاه گرچه به اپوزیسیون اسلامی نظیر دکتر شریعتی و حسینیه ارشاد امتیازات زیادی همزمان با سرکوب کمونیست ها داد؛ ولی همچنان رژیمی سکولار باقی ماند، و با جریان اصلی اسلامی یعنی خمینی در افتاد، کاری که با استراتژی غرب سازگاری نداشت، چون غرب در پی نیرویی اسلامی و قوی در ایران بعنوان متحد خود در برابر کمونیسم بوده وهست، و در نتیجه رژیم شاه فدای آن استراتژی شد، و به این شکل، فرماندهان ارتش شاه در متابعت از استراتژی غرب، رژیم پیشین را تسلیم خمینی کردند! به هر حال آن نتیجه ی کار، بسیار در همه ی این سالها تحلیل و بررسی شده و حرف تازه ای نیست؛ اما این واقعیت که رژیم شاه و اپوزیسیون آن، و در حقیقت هردو، 4 سال قبل از انقلاب 57، دچار فروپاشی شدند، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است!

اکنون هم دو سه سالی است که دیگرباره موضوع فروپاشی رژیم به شدت مطرح شده است. و لذا باید دوباره به یاد آوریم که در 44 گذشته اپوزیسیونی شکل گرفته که در تطابق با رژیمی بوده که ایران تجربه کرده و در نتیجه و ضرورتاً، با فروپاشی رژیم، اپوزیسیون آن نیز همزمان فروپاشی خواهد کرد. این روند هم اکنون با فروپاشی جریان اصلاح طلبی آغاز شده است اما منظور فقط فروپاشی این جریان که بیش از 30 سال است اپوزیسیون اصلی علنی در داخل کشور بوده نیست، بلکه منظور کل اپوزیسیون رژیم اسلامی ایران در داخل و خارج کشور است! در همین چند روز اخیر عده ای در رژیم و اپوزیسیون، فروپاشی «وحدت سازمان های اپوزیسیون کردستان» را در جریان جنبش مهسا، جشن گرفته اند!

در واقع، روند فروپاشی رژیم در انقلاب 21 ایران 7 سال پیش با تغییر گفتمان مرکزی جامعه ایران در خیزش 96، آغاز شد و این انقلاب همچنان ادامه دارد و، در واقع، باید توجه داشت که معضل «موانع مقابل تعمیق جنبش سکولار دموکراسی ایران» که 8 سال پیش از آن در دوران جنبش سبز در سال 1388 خود را نشان داد، در خیزش 96 ادامه یافته است.

در پایان شاید ضرری نداشته باشد که به تحلیل های غلط چپ و چپ سابق، از توده ای و توده ای های سابق تا مائوئیست های سابق، در مورد حملهء نظامی روسیه پوتین به کشور اوکراین در سال گذشته اشاره ای کنیم، که اساساً این نیروهای اپوزیسیون یا از روسیه حمایت کردند، و یا در مورد جنایات روسیه در اوکراین سکوت کردند، در حالیکه در زمان حمله ی آمریکا به عراقِ صدام حسین، اساساً همین نیروها حمله ی آمریکا را صرفاً محکوم کردند و یا حتی از صدام حسین حمایت کردند، و هیچوقت بغرنجی های خیزش جهانی اسلامگرایی و نقش بازماندگان اردوگاه کمونیستی سابق را در جهان امروز، در این وقایع نفهمیدند!

واقعیت این است که اپوزیسیون ایران از نظر فکری شوربختانه هنوز در سطح همان اپوزیسیون بیش از نیم قرن گذشته باقی مانده که از درک مسائل قرن 21 عاجز است و بیشتر اوقات تحلیلهای پلمیکی بسیار سطحی و ساده لوحانه از وقایع دنیای حاضر ارائه می دهد!

در حقیقت دو راه سرمایه داری و سوسیالیسم در جهان به پایان رسیده اند و در قرن بیست و یکم راه حل های تازه ای در برابر بشریت، نوید نوروز تازه ای را می دهند که الهام بخش انقلاب 21 ایران است و دست و پا زدن برای احیاء راه حلهای قرون 18 و 19، راه پشت سرگذاشتن شکستهای قرن 20 نیست! انقلاب مشروطه ی ایران در زمان خود برای ایران مفید بود اما انقلابیون قرن بیست و یکمی ایران نمی توانند با بازگشت به گذشته، جامعه ی ایران را در قرن بیست و یکم سامان دهند. کافی است نگاهی به کره جنوبی بیاندازیم و ببینیم که راه حلهای قرن بیست و یکمی حتی برای یک کشور جهان سومی نیز کار کرده است. دست از واپسگرایی برداریم که یک بار در زمان انقلاب 57 آزمایش کردیم و مردم ایران را به روز سیاه نشاندیم! 

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،

چهارم تیرماه 1402 – 24 ژوئن 2023

http://www.ghandchi.com/4457-foroopaashi-regime-opposition.htm

مطالب مرتبط:

1    2    3    4    5    6    7    8    9    10     11     12     13     14     15     16     17     18     19     20

بازگشت به خانه