نظام مشروطه همان سکولار دموکراسی است

حجت کلاشی

آنانکه علیه نظام مشروطه از انقلاب دفاع می کنند نمی توانند خود را هواخواه دموکراسی و سکولاریسم بنامند و نیز نمی‌توان یک مشروطه‌خواه را، یعنی طرفداران نظام پیشین را، به دشمنی و مخالفت با دموکراسی و سکولاریسم و آزادی متهم کرد.

انقلاب مشروطه انقلابی آزادی‌ خواهانه بود و نخستین‌بار نظامی بر پایهء قانون و پارلمان در تاریخ ایران پدید آورد. اگر چه در زمان اشکانیان، پارلمان وجود داشته، اما پارلمان مشروطه، ماهیتی متفاوت داشت و تجربه‌ای کاملا نو بود و است.

این نظام بر پایهء سازوکار دموکراتیک کار می‌کرد و قانون اساسی بازتاب دهندهء این شیوهء سیاسی و ارزش‌های دموکراتیک بود. در تاریخ ایران برای نخستین بار در همین دوره که حاکمیت از آنِ ملت بود قانون به دست مجلسی که توسط مردم انتخاب شده، وضع می‌گردید. انتخابات بعنوان روشی مستقیم برای برکشیدن نمایندگان پارلمان و غیر مستقیم، اندامان کابینه به رسمیت شناخته گردید.

سکولار هم بود یعنی در نظام پیشا مشروطه حقوق خصوصی توسط شرع و فقه تدوین می‌شد اما نظام مشروطه این سنت حقوقی را در قلمرو عرف و عقل ازآن خود کرد و از آن پس ضابطه وضع قانون، منابع فقهی و حجیت شرعی نبود بلکه ضابطه عقل  و عرف بود و قوانین سکولار یعنی در محدوده فهم عمومی و عقل عرفی قرار داشت و به حوزه «سنت حقوق مدرن» منتقل شد.

از این روی «نظام پادشاهی مشروطه» نظام آزادی، دموکراسی و سکولار است و با این مفاهیم در عمل کار می‌کند. در حقیقت این مفاهیم در نظام مشروطه عینت یافته بود و مخالفان نظام مشروطه، مخالفان آزادی، دموکراسی و سکولاریسم بودند. آیت‌الله خمینی بهتر از بیشتر روشنفکران امروزی، ماهیت سکولار و دموکراتیک نظام مشروطه را فهمیده بود و به ستیز با آن برخاست.

اما آنچه مبتذل است بخشی از تاریخ دموکراسی خواهی و سکولار خواهی در ایران است. اینها دموکراسی و سکولاریسم را به کلیشه های مبتذل دگرگون کرده اند. شگرف شگفتی ست که در تاریخ ایران، طرفداران لنین خود را سوسیال دموکرات می نامیدند؛ و فرقه دموکراتی داشتیم که نازپرودهء استالین بود. چرا راه دور برویم؟ همین الان هم حزب دموکراتِ (ضدِ) کردستان را داریم. مردم سالاری دینی هم که چیزی مانند کوسهء ریش پهن و پنکه پرنده است، و جمهوری اسلامی با مشتی خیالات ناساز و بی پایه ساخته و پرداخته شده.

برخی از همین انقلابیون هم پنداشتند که چون در غرب با سکولاریسم از پسِ حکومت دینی برآمده اند پس اینها هم باید با کمک فلان آخوند و فهم نادرستی از لوتر، در ایران هم همان دستارخان اصلاح دینی و روشنفکری را گشود. در حالی که بجای اختراع دوبارهء چرخ کافی بود که بفهمند همان نظامی که علیه آن انقلاب کردند، بدون این شعبده بازی های نمایشی و سخیف، همان کارها را به انجام و فرجام رسانده بود.

بر این پایه برخی از آنانکه با دموکراسی و سکولاریسم جمله می‌سازند و به پای آن با دهان ‌های کف‌آلود اشک می‌ریزند، خود قاتلان این دو مفهوم ارجمندند.

@hojjat_kalashi

بازگشت به خانه