چرا خامنه‌ای پزشکیان را ترجیح داد؟

م. روغنی

نظام بنیادگرای جمهوری جهل و جنایت رژیمی است بحران زا که برپایهء ارزش‌های مدرنیته‌ستیز، تنش‌زا، تحول‌گزیز و سرکوب‌گر به ویژه علیه زنان بنا شده است.

از پیروزی انقلاب ۵۷ تا کنون بحران‌ها به گونه‌های گوناگون در این رژیم ادامه یافته است. از اشغال سفارت آمریکا تا حملهء، عراق به ایران که در پی تحریکات خمینی علیه صدام صورت گرفت، از سرکوب سازمان‌های سیاسی، زنان و اقلیت‌های قومی و دینی تا کشتار هزاران زندانی سیاسی در سال ۶۷، از جمله بحران‌هایی بود که در کارنامه سیاسی خمینی به ثبت رسید.

با استقرار رهبر دوم با برخورداری از عنوان “ولی مطلقه فقیه” که دخالت در کوچکترین موضوع کشور را امکان‌پذیر می‌ساخت، خامنه‌ای توانست بر پایهء گرایش‌های ایدئولوژیک و جاه‌طلبانه، بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در ابعاد گسترده‌تر و در اشکال تازه به کشور تحمیل کند.

برنامهء هسته‌ای نظامی، تشکیل و تقویت گروه‌های تروریستی در منطقه، برنامه‌ریزی در جهت نابودی اسرائیل، غرب و آمریکاستیزی و غلطیدن در آغوش روسیه پوتینی و چین، و سرانجام توهم تشکیل “تمدن اسلامی”، نه تنها به انزوای کشور انجامید بلکه تحریم‌های کمرشکنی را بر سفره ایرانیان تحمیل کرد.

و این درحالی است که کارگزاران و سرسپردگان خامنه‌ای طلبکارانه وضعیت موجود را توجیه و حتی خواست ملت به شمار می‌آورند! از جمله محمدجواد ظریف گفته بود “ما خودمان انتخاب کردیم جور دیگری زندگی کنیم” و محمدمهدی میرباقری، عضو مجلس خبرگان در ” سلسله نشست‌های ملت ابراهیم” گفته است:

«پایه‌‌ریزی فرهنگی جدید بر مبنای اسلام، سختی و گرسنگی را به دنبال دارد و مردم ما این راه را خود انتخاب کرده‌اند، برخی می‌خواهند ایران را مانند ژاپن و آلمان کنند.»[۱]

پس از خیزش‌های ادواری دههء هفتاد و هشتاد، فاصلهء جنبش‌های مدنی خیابانی و نیز به شکل اعتصابات کارگری و اعتراضات بازنشستگان، در نیمهء دوم دههء ۹۰ کوتاه‌تر شد و رویدادهای ۹۶و ۹۸، و سرانجام جنبش زن زندگی آزادی، نشان داد که مشروعیت نظام ولایی به شدت آسیب دیده و اکثریت ملت خواستار برچیدن نظام دینی‌اند. در نظرسنجی موسسه گمان که در سال ۱۴۰۱ با شرکت بیش از ۲۰ هزار نفر (۱۶۸۵۰ نفر در داخل کشور) انجام شد، ۸۸ درصد پاسخ دهندگان خواستار یک “نظام سیاسی مردم‌سالار و دموکراتیک” شده‌اند.[۲]

کاهش مشارکت در شبه انتخابات‌ها، نشانهء روشنی از خواست اکثریت مردم ایران مبنی بر تغییرات ریشه‌ای است که تحقق آن در نظام بنیادگرایی اسلامی شیعه محور امکان پذیر نیست.

در انتصاب رئیسی قاتل به ریاست جمهوری، اکثریت واجدین شرایط (۵۱.۲ درصد) از شرکت در شبه انتخابات پرهیز کردند. در این انتصابات میزان آرای باطله و سفید به ۱۳ درصد رسید که پس از ۳۰ درصد رای رییسی بالاترین میزان رای در آن انتصابات بود!

در دور اول انتخابات مجلس دوازدهم کمترین میزان مشارکت (۴۱ درصد) پس از انقلاب به ثبت رسید و در دور دوم همین انتخابات تنها حدود ۷ درصد شرکت کردند که حتی واکنش شدید خودی‌های نظام ولایی را هم برانگیخت. روزنامه رسالت که بازتاب دهنده مواضع راست سنتی (حزب مؤتلفه اسلامی) است در واکنش به تحریم انتخابات مجلس و با اشاره به عدم شرکت حدود ۹۲ درصد از ساکنان این سرزمین در دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم می‌نوشت: “جمع کردن این افتضاحات، لجبازی‌ها و کینه‌ها، “بزرگی” می‌طلبد: کسی که بزرگی به او بیاید نه اینکه ادای بزرگان را در بیاورد... اگر فکر عاجلی نشود این جبهه ضعیف‌تر خواهد شد.”[۳]

نگرانی سپاه نیز از پایین بودن نرخ مشارکت در سه انتخابات گذشته در نوشته سردار یدالله جوانی با تاکید بر زیبنده نبودن سه انتخابات قبلی برای کشور نمایان گردید. وی همچنین در همایش تبیینی میقات روحانیون، کاهش مشارکت را توطئه دشمنان می‌سنجید و هدف آنرا ایجاد بحران مشروعیت در نظام اسلامی می‌نامید[۴]

چینش نامزد‌ها از سوی شورای نگهبان در شبه‌انتخابات اخیر که شامل ۵ نفر اصولگرا و پزشکیان (نیمه اصولگرا نیمه اصلاح‌طلب) می‌شد راهبرد خامنه‌ای و سپاه را برای افزایش میزان مشارکت نمایان می‌ساخت که پس از ناکامی جلیلی انتقاد برخی از اصولگراها از شورای نگهبان در باره تایید صلاحیت پزشکیان را در پی داشت.

پزشکیان نمایندهء پنچ دوره مجلس، مسلط به زبان ترکی و کردی، جراح قلب، فردی مومن و بگفته خودش در میان دانشجویان دانشگاه تهران “ذوب شده در ولایت” و کسی که برخلاف بسیاری از نامزدهای اصولگرا به فساد و دزدی متهم نشده بود “صالح مقبول” و بی‌خطری بود که می‌توانست با جذب شماری از غیرخودی‌ها میزان مشارکت را افزایش دهد.

حمایت سپاه از پیروزی پزشکیان نیز نشان می‌داد ریاست جمهوری وی با موافقت هسته مرکزی نظام صورت گرفته است: فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران گفته است “شکی نیست که مسعود پزشکیان رئیس جمهور کل ملت و تک تک مردم ایران و مورد حمایت نیروهای انقلاب است، هرچند برخی از نیروهای منتسب به انقلاب در رقابت میان نامزدها از نامزد رقیبش حمایت کرده باشند.”[۵]

پزشکیان نیز در مورد پشتیبانی خامنه‌ای از ریاست جمهوری‌اش گفته است: “اگر دخالت رهبری نبود امکان رد صلاحیت من وجود داشت.”[۶]

به نظر می‌رسد خامنه‌ای و سپاه با توجه به احتمال بازگشت ترامپ به کاخ سفید که با ترور نافرجام وی افزایش یافته است، ریاست جمهوری پزشکیان را برای کاهش تنش با اروپا و پیشگیری از همکاری این قاره با آمریکا در اعمال “فشار حد اکثری” احتمالی تازه، مناسب‌تر سنجیده‌اند. نقشی که ایفای آن از جانب فردی تندرو و ایدئولوژیک همچون جلیلی امکان‌پذیر نبود.

با اینحال با مشارکت ۴۰ درصدی واجدین شرایط در دوره اول انتخابات، تمهیدات خامنه‌ای و سپاه با ناکامی روبرو گردیده و جبهه تحریم پیام مشروعیت‌باختگی نظام ولایی را بلند و رسا به گوش رهبر خود شیفته، لجوج و غیرپاسخگو و دستگاه سرکوب رسانده است.

در دور دوم نیز حتی اگر به میزان مشارکت اعلان شده از سوی وزارت کشور اعتماد کنیم، حدود ۵۲ درصد رای دهندگان از شرکت در شبه انتخابات اخیر روی گرداندند.

در این شبه‌انتخابات، میزان محبوبیت خودی‌ها و بخش کوچکی از غیرخودی‌ها شامل اصلاح‌طلبان حکومتی آشکار گردید.

در دوره دوم با وجودی که رای خودی‌ها از جمله قالیباف و زاکانی به حساب جلیلی نامزد جبهه پایداری ریخته شد اما او توانست تنها حدود ۴۴ درصد آرا را بدست آورد.

پزشکیان که علت نامزدی‌اش در انتخابات را بالا بردن میزان مشارکت اعلان کرده بود، در بازسازی مشروعیت‌باختگی ولی مطلقه فقیه ناکام ماند. با توجه به ادامه راه رئیسی در سیاست خارجی و پشتیبانی از گروه‌های تروریستی در منطقه کامیابی‌اش در راهبرد کاهش تنش با اروپا نیز با تردید روبروست.

در داخل نیز نمی‌‌توان انتظار داشت نامزد “صالح مقبول” و پیروز در انتخابات بتواند از جمله مافیای اقتصادی سپاه را به عقب رانده، کوچکتر شده سفره تهیدستان را کاهش و به سرکوب زنان مخالف حجاب اجباری پایان دهد.

نجات ایران از بحران‌های پایان‌ناپذیر با گذر از نظام بنیادگرای شیعه ‌محور و استقرار نظامی سکولار دمکرات و بر پایه منشور جهانی حقوق بشر از راه نافرمانی مدنی و تداوم جنبش زن زندگی آزادی امکان پذیر است. تلاش مجدد اصلاح‌طلبان حکومتی در نجات خامنه‌ای و نظام مشروعیت باخته‌اش بی‌تردید با ناکامی روبرو خواهد شد.

تیرماه ۱۴۰۳

————————————————

[۱] - عضو خبرگان: مردم خودشان گرسنگی را انتخاب کردند، خبرگزاری مهر، ۱۵ جولای

[۲] - نتایج یک نظرسنجی: اکثریت خواهان برچیدن نظام جمهوری اسلامی، دویچه وله، ۱۲/۱/۱۴۰۱

[۳] - انتقاد تند روزنامه رسالت از کم فروغی انتخابات مجلس، تابناک، ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۳

[۴] - نقشه دشمنان برای کاهش مشارکت در انتخابات به روایت سیاسی سپاه/ راهبردشان بی‌ثبات سازی در داخل است، خبرآنلاین، ۸ بهمن ۱۴۰۲

[۵] - نباید خدشه‌ای به رای رئیس جمهور پیروز وارد شود، آفتاب نیوز، ۲۱ تیر ۱۴۰۳

[۶ - پزشکیان: رهبری در انتخابات مجلس مرا مدیون خودشان کردند، مشرق، ۲۱ خرداد ۱۴۰۳

www.mrowghani.com

بازگشت به خانه