نهادینه شدن سکولار دموکراسی ایران

منوچهر يزديان

آقای اسماعیل نوری‌علا در مقاله‌ی کوتاهی که در همین سایت منتشر شده است از نیاز به‌ ساختن "آلترناتیو خاص" سخن می‌گوید:

        « آلترناتيو خاص ديگر ماهيت "جبهه‌ای" ندارد و بيشتر همچون يک "حزب" عمل می‌کند؛ با انسجام و سلسله مراتب و پايه در واقعيت مبارزه داشتن. اين‌هم که چنين آلترناتيوی نام حزب بخود بگيرد يا سازمان و گروه و غيره، لااقل در اين مرحله که از سر می گذرانيم، اهميت ندارد؛ و بگذاريد، برای سهولت کار، در اينجا سخن را با «نهاد» خواندن آن ادامه دهم؛ نهادی که لاجرم وظايف‌اش، هم آلترناتيو سازی است و هم آلترناتيو بود»".

       اندیشه داشتن یک آلترناتیو انحلال‌طلب و سکولار دموکرات در سخنان آقای نوری‌علا مسئله ی تازه‌ای نیست. ایشان از سال 2001 بر ضرورت ایجاد این آلترناتیو اصرار ورزیده  و هم‌چنان در ژانویه 2011 در گفتگوئی با مجید خوشدل عنوان نموده‌اند:

       «تا زمانی که آلترناتیوی در مقابل اینها (حکومت‌گران اسلامی) وجود نداشته باشد، (آن‌ها) در قدرت خواهند بود. از این روی حکومت تمام همّت‌اش را گذاشته تا به‌وسائل مختلف از پیدایش یک آلترناتیو جلوگیری کند. و چون حکومت ایران حکومتی مذهبی است، آلترناتیو آن هم یک حکومت سکولار خواهد بود».

       اما آن چه «تازه» به‌نظر می‌رسد همان نیاز به "تشکیل آلترناتیو خاص" است که جناب نوری‌علا آن را، با هويت سکولار دموکرات، در نوشته‌شان مطرح کرده‌اند.

       جنبش سکولار دموکراسی ايران سابقه ای پنج ساله دارد. پس از اعلامیه مشترکی که آقای نوری علا و خانم میرزادگی در اواخر سال 1388 (سال پيدايش جنبش سبز) منتشر کردند، و بسیاری از روشنفکران و فعالان سياسی اپوزيسيون نيز آن را امضا و حمایت نمودند، اولین انجمن سکولار های سبز ایران در تاریخ فوریه 2010 با حضور اين دو تن در شهر تورنتوی کانادا تاسیس شد و پس از آن، در تاریخ آپریل 2010 «شبکهء سکولارهای سبز ایران» فعالیت خود را بطور رسمی و سراسری در خارج از کشور آغاز کرد. در ادامهء اينگونه فعالیت ها، در سال 2013 «جنبش سکولار دمکراسی ايران»، با تکیه بر مفاد بيانيهء مشهور به «پیمان نامه عصر نو»، و پس از برگزاری اولین کنگرهء سکولار دمکرات های ايران اعلام موجودیت کرد. هدف این جنبش در وحله‌ء ‌اول جلب سکولار دموکرات‌های انحلال طلب مستقل (بدون وابستگی حزبی)، و هم‌چنین سازمان‌ها و احزاب سکولار دموکرات برای هم‌راهی و هم‌کاری عملی بود.

       با توجه به تجربیات تشکیلاتی جنبش سکولار دموکراسی، اینک عده ای از افراد مستقل آن، و در رأس آنها آقای نوری‌علا، به این نتیجه رسیده‌اند که سکولار دموکرات‌های مستقل می‌بایست تشکیلات منسجم خودشان را داشته و «از این راه» با سایر گروه‌ها و احزاب به هم‌کاری عملی برای برقرار حکومتی سکولار و دموکرات در ایران برسند. ایجاد این تشکیلات از طرفی مواضع سیاسی، اجتماعی و حقوقی سکولار دموکرات‌های مستقل را منسجم و روشن تر خواهد کرد و، از سوی دیگر، اگر افراد مستقل جنبش به دلیل حضور و شرکت سازمان‌ها و احزاب در جنبش تا کنون مجبور به تعدیل نظریات شان بوده‌اند، با تشکیل دادن نهادی مستقل، می‌توانند مستقل از دیگران راه‌کار و چشم‌انداز روشن‌تری برای جنبش سکولار دموکراسی و آینده‌ی ایران ارئه دهند. مثلاً، وجود نظرات مختلف پیرامون "توافق هسته ای" در جمع وابستگان به جنبش نیاز به نهاد مستقل سکولار دموکرات‌ها را بیش از پیش نشان داد. از آن‌جا که سازمان ها و احزاب درون جنبش چاره‌ای جز دنبال کردن خط مشی رسمی تشکیلات‌شان ندارند و لذا، در موارد اختلاف نظر با افراد مستقل جنبش، غالباً وضعیت پیچیده‌ای پیش می‌آید که حاصل اش نه به سود آن سازمان هاست و نه افراد مستقل.

       آقای نوری‌علا در این زمینه می‌گوید:

       «بخصوص مشکل صد چندان می شود اگر احزاب و تشکلات خارج کشور شاخه‌ها و نمايندگی ‌های سازمان‌ های داخل کشور باشند. از آنجا که سرفرماندهی اين سازمان‌ها، زير سرکوب مستقيم حکومت، قادر به اقدامی انحلال ‌طلبانه نيست، نمايندگان خارج کشورشان نيز همچون يک ترمز جلوی حرکت‌ها و اقدامات آلترناتيو را می‌گيرند».

       امید آن است که نهاد مستقل سکولار دموکرات‌های انحلال‌طلب بتواند آلترناتیو حکومت اسلامی را نهادینه نماید.

19 سپتامبر 2015

بازگشت به خانه