حزب سکولار دموکرات و  آینده نگری

«در حاشیه ی پادکست دورهء  سوم - شمارهء 10»
سام قندچی

            در ادامه ی پادکست هایِ آموزشِ از راه دور، روز گذشته حزب سکولار دموکرات ایرانیان، ویدیویی در این باره منتشر کرد که چرا این حزب خود را حزبی آینده نگر می خواند؟ شک نیست که آینده نگریِ مدرن، عرصه های مختلف دارد، اما پاسخ سؤالِ مطرح شده، که به درستی مورد بحث قرار گرفت اینکه این حزب به وقایع، پیش از وقوع، واکنش نشان می دهد، آنچه که در حقیقت معنای واقعیِ آینده نگر بودن هر فرد یا تشکیلات است!

با اینحال در شروعِ جلسه، دکتر اسماعیل نوری علا بحث را بسیار جالب با نقد فاتالیسم شروع کرد، و می دانیم حتی اسپینوزا که علت غایی را برعکس عرفای ایران، از فلسفه ی ارسطویی حذف کرد، همچنان به نوعی «ضرورت فاتالیستی» معتقد بود، که ناشی از درکِ آنزمان از علم بود که به چالش کشیدنِ جدیِ آن درک را از علم، چند قرن بعد، در کتابِ کمترخوانده شده ی پوپر، تحت عنوان «جهانِ غیردترمینیستی»، می توان مطالعه کرد.

در واقع، دکتر اسماعیل نوری علا با طرح این موضوعِ فلسفی، نشان داد که برای آینده نگرها، اختیارِ بشر، در اولویت قرار دارد! در حقیقت حتی نگاهی ساده به یک سنجاب که از نظر هوش در سطح بالایی نظیر میمون و سگ نیست، می تواند اهمیت هوش را در عمل کردن از روی اختیار نشان دهد، وقتی سنجاب می بیند که میوه ی بلوط دارد از بالای درختی می افتد و دورخیز می کند و طوری حرکت خود را تنظیم می کند که به آن برسد، قاپ بزند و بخورد!

اما بعد، آقای محمود ابطحی، بحث بسیار مستدلی در مورد مقایسه ی حرکت بر اساس تصاعد حسابی، با حرکت بر اساس تصاعد هندسی ارائه کردند که دومی در واقع نوعی حرکت اکسپونانسیال یا پرشتاب است که در سینگولاریته ی کرزوایل مطرح می شود، و آقای ابطحی بسیار عالی این مبحث را باز کرد و بویژه نشان دادند که چرا این حزب از آغاز تأسیس، دیسراپتیو به معنای مثبت کلمه بوده است.

آقای امیر جوان پیکر نیز در جلسه، فاصله گرفتن پوپر را از تاریخگرایی مارکسیستی نشان داد، وقتی تاریخگرایی، مانعی در برابر آینده نگری مارکسیستها بوده با اینکه فردریک انگلس، کلِ کتابِ «سوسیالیسم، از تخیل تا علم» را، که قرار نبود نظیر کتاب «جمهور» افلاطون باشد، با هدفِ ارائه ی سندی علمی جهت تبیین سوسیالیسم در عرصه ی «آینده نگری نظری» نگاشته بود، با اینحال، همانطور که آقای جوان پیکر نشان دادند، مارکس و انگلس و مارکسیست ها اساساً بر جبرتاریخی تمرکز کردند، به استثنای آثاری نظیر «هجدهمین برومر لویی بناپارت» اثر مارکس، و یا کتاب «نقش نیرو در تاریخ» اثر فردریک انگلس، یا نامه ی انگلس به بلوک.

در ادامه، آقای عباس دانشور به بحث بسیار عمیق و شنیدنی از پوپر در کتاب «جامعه ی باز و دشمنانش» وارد شد.

البته می دانیم که سنت پوپر در فلسفه، از «آینده نگری» فاصله می گرفت؛ اما، از دیدگاه صاحب این قلم مشکل این بود که آشنایی پوپر، بیشتر با آینده نگریِ پیش از جنگ جهانی دوم بود، و آن را به نوعی، معادلِ تاریخگرایی مارکسیستی می دید، در حالیکه آینده نگری، بعد از جنگ جهانی دوم، اساساً از آن جبریت مارکسیستی، نه تنها فاصله گرفت، بلکه آینده نگرهایی نظیر دنیل بل و الوین تافلر به رغم آنکه از پیشینه ی چپ آمده بودند، اتفاقاً با استفاده از اندیشه ی آینده نگری، کل جزمیتِ اندیشه را در شوروی سابق، به چالش کشیدند یعنی در جایی که آینده نگرها، نظیر بقیه ی دانشمندان ژنتیک و فیزیک کوانتا، مجبور بودند در چارچوب مارکسیسم-لنینیسم، نظرات خود را بگنجانند! در این رابطه بحث آقای عباس دانشور در مورد پوپر، واقعاً شنیدنی بود.

شاید بد نباشد در این یادداشت همچنین، اشاره ای مجدد را به روش «آموزش از راه دور»، که حزب سکولار دموکرات ایرانیان بطور سیستماتیک راه اندازی کرده، مطرح کنم، و بگویم یک فیزیکدانِ برجسته در ایران که سالها از نوشته هایش آموخته ام یعنی آقای حسین جوادی، به تازگی ویدیوی آموزش از راه دوری برای تئوری سی پی اچ و از جمله نگاه آن نظریه به فوتونها درست کرده که بسیار دیدنی است! چهار ماه پیش در کتابی تحت عنوان «گردویی زیر میکروسکوپ»، نوشته بودم که تا چه اندازه برای درک بوزون هیگز، خود را به پژوهشهای آقای حسین جوادی، مدیون می بینم، چرا که سالها پیش از آنکه «پیتر هیگز» جایزه ی نوبل دریافت کند، در نوشته های حسین جوادی درباره ی بوزون هیگز، از ایشان آموختم!

در پایان، باز هم با آرزوی دیدن برنامه های بیشتر پادکست هایِ آموزشِ از راه دورِ حزب سکولار دموکرات ایرانیان، که به آگاهی همه ی ما می افزاید و بسیار هم جالب و دیدنی توسط آقای بیژن آتشین جان و خانم سپیده قیاسوند، تولید می شوند.

به امید جمهوری آینده‌نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،

پنجم دی ماه 1399 - 25 دسامبر 2020 

http://www.ghandchi.com/3969-chera-hezbe-ayandehnegar.htm

مطالب مرتبط: 1     2     3     4     5     6     7     8     9     10     11    12     13     14     15     16     17     18

بازگشت به خانه