جمهوری اسلامی توانسته امکانات سیاست خارجی مملکت را بسیار بالا ببرد. اول پایهُ قدرت اش «استقلال ایران» است که به دولت این کشور فرصت می دهد تا از جمیع امکانات چشمگیر آن بیشترین بهره را بگیرد؛ کاری که هیچ دولت دست نشانده ای نه جرأت انجام آن را دارد و نه فرصت اش را. این حکومت هم از ناسیونالیسم ایرانی، که اصل است، بیشترین بهره را می گیرد و هم از اسلام. اولی را دیدیم که، هم در جنگ ایران و عراق و هم در داستان اتم، به حرکت آمد و تجهیز شد. کارآیی دومی هم که در تبلیغات و یارگیری مؤثر، بارز است. محور گفتار ایدئولوژیک کشور در داخل، اجرای قوانین اسلام است و در خارج، ایستادگی در مقابل آمریکا؛ و احتمالاً بیشتر به همین دلیل آخر، بردش در بین مردمان «کشورهای مسلمان» (نه دولت هایشان که بسا اوقات کمربستهُ آمریکا هستند) بسیار نفوذ کرده و پر خواستار است ـ خودشان می گویند «قدرت نرم» داریم. این سیاست از بابت دو عاملی که به آنها تکیه می کند، تفاوت اصلی با سیاست محمدرضا شاه ندارد. تفاوت در اینجاست که او اول از همه امربر آمریکا بود و از بابت مذهبی هم چیزی بیشتر از ادای دینداری نداشت؛ به عبارت دیگر از هر دو بابت لنگ بود. انگار در این زمینه جمهوری اسلامی هم رؤیاهای محمدرضا شاه را دنبال می کند و در تحقق آنها از خود وی بسیار موفق تر است. سیاست خارجی اش سیاست گسترش نفوذ است و افزایش قدرت، فعلاً هم تا اینجا آمده. ارث اش هم برای نظام بعدی خواهد ماند، البته به شرط حواس جمعی در هنگام انتقال قدرت و نیز حفظ استقلال، چون با هر تغییر رژیمی لاشخورهای بین المللی دور رژیم مرده جمع می شوند. کسانی که تصور می کنند تقویت نظام اسلامی در سیاست خارجی الزاماً بر استحکام اش در سیاست داخلی خواهد افزود و به همین دلیل نگران و مصرند تا هر پیشرفت اش را پسرفت قلمداد کنند، تحلیل نادرست دارند و نگرانی بیجا. شاید موفقیت های این نظام در جاهایی که با ایدئولوژی اش می رود، مثل لبنان و سوریه، تحکیم اش کند، ولی هر موفقیتی که به رغم ایدئولوژی کسب کند، از پایه تضعیف اش خواهد کرد، نه در خارج، بلکه در داخل و در برابر مردم خودش. بانمک اینجاست که حال که آمریکا دارد پس از بیش از سی سال، جمهوری اسلامی را می پذیرد و می خواهد به ترتیبی با آن کنار بیاید، ناخواسته دارد اسباب مرگ اش رافراهم می آورد! جا برای نیش و کنایه نیست چون به هر صورت سودش دارد به مردم ایران می رسد. درست است که از قدیم گفته اند حقیقت تلخ است! ولی بهتر است اول درست بچشیم اش، گاهی اوقات هم شیرین در می آید!◄

شما اگر پیرو بازرگان هستید ضدیت ژنتیکی با اسراییل را لطفاً بگذارید کنار. من نمی گویم مخالف برخی سیاست های اسراییل یا کشور دیگری نباشید. اما طوطی وار از ادبیات مارکسیست های روسی در مورد اسرائیل و «راست گرایان!» امریکا صحبت کردن در شأن شما نیست. ملی مذهبی ها چون بیشتر به چپ آلوده هستند و به فرهنگ مارکسیسم روسی عادت کرده اند تکلیف شان جداست. داخل کشور هم دست افراد شما زیر تیغ رژیمی است که در بست در اختیار مارکسیست های روسی است. پس اگر آنها برای فرار از فشار استالینیستی رژیم گاهی به اسرائیل چیزی بگویند قابل درک است.

آن‌هایی که خيال می‌کنند که بعضی زعمای جمهوری اسلامی که امروز دست‌شان از بخشی از قدرت کوتاه شده، مردمی شده و دل‌شان به جان و مال و ناموس مردم می‌سوزد، به کج‌راهه می‌روند زيرا همین‌ها برای حفظ قدرت از قتل نزديک‌ترين افراد هم خم به ابرو نمی‌آورده‌اند. وقتی مرحوم لاهوتی در سال شصت در زندان اوين با سم استريکنيک کشته می شود. آقای هاشمی هم برای اينکه اين راز فاش نشود، دختران و دو داماد خود که پسران شهيد لاهوتی هستند را جمع می کند و به آنها می گويد: «شما به خاطر انقلاب، سکوت کنيد.» و «آنها هم آدم‌های باهوشی بودند و موقعيت را فهميدند» و سکوت اختيار کردند!

گرامیداشت یاد بیدار غلامحسین ساعدی

با قطعهء «علیه فراموشی» از محمد بهارلو

به مناسبت بیست و هشتمین سالگرد درگذشت غلامحسین ساعدی، به دعوت همسر و دوستان او، گروهی از یاران و دوستداران این نویسندۀ بزرگ ایران، در ساعت 15 روز شنبه  2 آذر / 23 نوامبر بر مزار  او در پاریس (گورستان پِرلاشِز، قطعۀ 85) حضور یافتند. بر روال هرساله،  به این مناسبت یکی از اهل قلم نیز درین مراسم سخن گفت و امسال انجام این مهم بر عهدۀ نویسنده و پژوهندۀ  گرامی محمد بهارلو بود که اکنون به دعوت انجمن بین المللی قلم در فرانکفورت (آلمان) بسر می برد. بزرگداشت یاد بیدار ساعدی با سخنان کوتاه ناصر پاکدامن آغاز  شد...

بسیار خوش باورانه است که پذیرفته باشیم، مسیر برقراری نظام حکومتی مدرن، دمکراتیک و سکولار همراه با آکتورهای سیاسیی هموار خواهد شد که هنوز باورمند به تأثیرگذاری مذهب و ایدئولوژی بر سیاست و حکومت میباشند. آنکس که دیندار است و دین را مقوله ای سیاسی و نه امر شخصی قلمداد میکند، بنیادگرای مذهبی است که هرگز باوری به دمکراسی و حقوق آحاد بشر ندارد. دین در حوزهء حکومت صرفا ً ابزار سرکوب و تحمیق اندیشه در دست کسانی است که مأمور اجرای این فرامین غیر دمکراتیک و تثبیت حکومت شریعتمداران هستند.

در بخش نخست نشان داده شد که ایران در سی و پنج سال گذشته هم از کشورهای همردیف خود عقب مانده است و هم رشد اقتصادی‌اش نسبت به قبل از انقلاب به شدت کاهش یافته است. برای این تفادت به دوعامل اشاره شد: یکی سلطه و مدیریت نهاد روحانیت و نظامی بر تمام ارکان جامعه، و دوم جدا افتادن ایران از ارابه پیشرفت تمدن مدرن، که این نیز ناشی از دینی شدن حکومت بود. عامل اول در بخش دوم توضیح داده شد، در این بخش فرایند وصل شدن ایران به ارابه پیشرفت غرب، و در بخش چهارم، در ادامه این مطلب، به عوامل و نتایج جدا شدن از پیشرفت‌های مدرن توضیح داده خواهد شد.

درد نوشتن در مخالفت با تلاش دوستم نوری علا، که کوشیده است راهی به ظاهر دموکراتیک برای توجیه گزینۀ پادشاهی در رفراندومی آتی بیابد، دردی غم‌انگیز است؛ از آن که میل ندارم با نوشتار خویش هیچ گونه فاصلۀ اخلاقی و انسانی از کسانی بگیرم که می‌کوشند راهی در برابر ایرانیان برای آزادی قرار دهند. بهترین دوستان من همیشه کسانی بوده‌اند که با آنان اختلاف سلیقه یا اختلاف درک نسبتاً عمیقی در مسائل سیاسی داشته‌ام.

تحليل شرايط سياسی روز

و مسئلهء مطالبه محوری

گفتگو با اسماعيل نوری علا،

گفتگوگر: سعيد بهبهانی